Tuesday, March 15, 2011

Edith Wharton: The House of Mirth

Պատմությունն է 20-րդ դարասկզբի բարձրաշխարհիկ Լիլի Բարթի... Տխուր պատմություն է, որ վեպի վերջում ամփոփվում է այսպես. "She was like some rare flower grown for exhibition, a flower from which every bud had been nipped except the crowning blossom of her beauty." 
Սարսափելի պատմություն է սնափառության ու պորտաբուծության մասին, այն մասին, թե ինչպես է այս վարակված հողում փչանում լավ սերմը: Երկար ժամանակ ոչ ոք քթիցս էսպես բռնած չէր ֆռռացրել, ինչպես Ուորթոնն իր գրքի վերջին երկու գլխում: Թե ինչպես է շարունակելու Լիլի Բարթն իր կյանքը, հայտնվելով իր ակնկալիքներից անհասանելիորեն հեռու,  ակնհայտորեն երեք լուծում ուներ՝ վերադարձնել դրանք ամեն գնով՝ վերագրավելով  նախկին բարձրաշխարհիկ խավը, լիովին փոխել իր կյանքի հունը՝ իր էության լուսավոր կետագծերը միացնելով իրար աշխատավոր, անկախ կնոջ կյանքով և մերժել կյանքն ընդհարնապես: Ուորթոնի մարդկային էության խորքերն ընկղմվելու ու  այդտեղ կատարված հայնագործություններն ընթերցողին վարպետորեն փոխանցելու տաղանդը ցնցող լուծում էր գտել. Լիլի Բարթն ինքնասպան է լինում ակամա...նրա ողջ կերպարն ու կյանքը ավելի համահունչ ավարտ չէին կարող ունենալ...


Գիրքն ասես այբբուբեն լինի կնոջը ճանաչելու համար՝ հատկապես նրա քմահաճույքները, ձգտումներն ու զգացմունքները: Վեպի հեղձուցիչ միջավայրը տեղ-տեղ անտանելի էր, բայց երբեմն հուսահատության բաժակն էր անգամ լցվում, երբ հստակ գիտակցում էիր, որ դեռ բազմաթիվ կանայք կան, որոնք 21-ի սկզբին դեռևս Բերթա Դորսեթ են ու ավաղ, շատ քչերը՝ Գերթի Ֆերիշ: Եզրային Լիլի Բարթեր նույնքան հազվադեպ են հիմա, որքան այն ժամանակ: 

Երբեմն Ուորթոնն ընկնում է իր իսկ պերճախոսության թակարդը, որին զոհաբերվում էր իրադարձությունների հանգուցալուծումների պարզաբանումը: Սակայն, ընդհանուր առմամբ, խորունկ դիմանկար էր նյույորքյան սնապարծության: Ամենագեղեցիկ, հուզիչ, սթափ դրվագներից մեկը. "The poor  little working-girl who had found strength to gather up the fragment of her life, and build herself a shelter with them, seemed to Lily to have reached the central truth of existence. It was a meagre enough life, on the grim edge of poverty, with scant margin for possibilities of sickness or mischance, but it had the frail audacious permanence of a bird's nest built on the edge of a cliff - a mere wisp of leaves and straw, yet so put together that the lives entrusted to it may hang safely over the abyss."  

No comments: