Monday, March 11, 2019

Գավառականությունն ու թվերը

Կիրագրագիտությամբ շաղախված դիրքորոշումը սարսափելի բան ա.... Տո կիսագրագիտությունը մի կողմ, էդ էլ էական չի. հարց չտալն ա սարսափելի: Չէ, էդ էլ չի. գավառականությունն ա սարսափելի: Էս ինչքան վախեր ունեմ ես, պարզվում ա:-) 

Բայց իմ վախերը մի կողմ. էս թվերի ու բիգ դեյթայի դարում իսկականից վախենալու ա, որ մարդիկ սկսում են թվերով խոսել, առանց հասկանալու թվերից: Բանն էն չի, որ ես թվերից շատ եմ հասկանում: Էն ա, մի կոլեգա ունեմ, որ հենց ուզում ա վրես ծիծաղի, մաթեմից հարց ա տալիս:-) Ու քանի որ ես կես դարում «ուսումնասիրել» եմ իմ ու թվերի հարաբերությունների էությունը, ես թվերին հարգանքով ու զգուշությամբ եմ վերաբերվում: Ու չեմ մոռանում իրենց էլ հարցականի տակ դնել, որովհետև«ի սկզբանէ էր Բանն», այսինքն՝ հարցը: Կարող ես նաև հարց չտալ, ի՞նչ կա որ: Բայց հետո բոլորին քո թվախառն պատասխաններով մի խեղդիր, ախպոր պես...

Գավառականությունն էն ա, որ թվերից ոտերդ թուլանում են: Որ ոտերդ թուլանում են նրանից, թե ով երեսիդ շպպացրեց էդ թվերը: Ու որ դու համոզված ես, որ ամեն ինչի պատասխանն էդ թվերը տվեցին: 

Ինչ եմ ուզում ասել. շատ լավ ա, որ ԱՆ փորձում ա թվերով խոսել, բայց թիվն ախր ինքնանպատակ չի: Ու փոխանակ էդ մարդուն օգնես, որ թվերն իրենց ճիշտ տեղը դնի, ու ավելի համոզիչ իր ասածն ասի, աջուձախ տարածում ես իր՝ Հայաստանի համար անկապ թվերը: 

Հարց տամ էլի, կներեք համարձակությանս՝ ինչո՞ւ ենք նայում Ֆիլիպիններ, Հարավաֆրիկյան Հանրապետություն, Թուրքիա, Բրազիլիա, Ռումինիա, Ռուսաստան, Ուկրաինա ու տենց: Ինչո՞ւ ոչ ԱՄՆ, Կոլոմբիա, Չեխիա, Ֆինլանդիա: Չէ, չեմ հեգնում, ուզում եմ հասկանալ, ինչո՞վ են կարևոր հենց այս երկրները, որ ծխախոտի հարկման համար նայում ենք հենց իրենց փորձին: Ենթադրենք, մեկը հարևան ա, մյուսի հետ վախտին հաց ենք կիսել ու էլի տենց մի քանի ենթադրենքներ: Բայց ինչո՞ւ մենք ենթադրենք, եթե կարելի ա էդ մասին հանգիստ ասել...

Ու ավելի կարևոր հարց. ինչո՞ւ այլ երկրներին չենք նայում: 

Շատ լավ ա, որ նայում ենք, բայց էլի հարց տամ. ինչո՞ւ համար ենք նայում, որ ի՞նչ անենք. որ հաստատե՞նք մեր դիրքորոշումը... Թե՞, որ տեսնենք, թե էդ լուծումը էդ երկրի կոնտեքստւմ ինչու ա աշխատել նենց, ոնց որ մենք ենք ուզում, որ աշխատի մեր կոնտեքստում: Եթե վերջինը, ապա կարո՞­ղ ենք ասել, թե  օրինակ, որ Ուկրաինայում 2008 թվականից սկսած ծխախոտի սպառումը նվազել է 36%-ով, դա ի՞նչ ազդեցություն ա ունեցել ծխող տարբեր սոցիալական շերտերի վրա, ասենք, ամենաաղքատ խավի առողջությունն էդ ընթացքում լավացե՞լ ա, վատացե՞լ ա, ի՞նչ ա եղել... «Ծխախոտային արտադրանքի ընդհանուր հարկերն աճել են 855%-ով, ծխախոտի սպառումը նվազել է 36%-ով». ո՞վ ա սկսել քիչ առնել, ինչո՞ւ, էդ «ինչուները» մեզ մո՞տ էլ են «ինչուներ», թե՞ էնքան ոչ էական «ինչուիկներ» են, որ վարքի էական փոփոխություն ակնկալելն իրատեսական չի: Ուզում եմ ասել, շատ լավ ա, որ նայում ենք միջազգային փորձին, բայց ընթացքում չմոռանանք երկու բան.

ՄԵԿ. հաստա՞տ նայում ենք, որ լուծումներ գտնենք կամ հիմնավորենք հավանական ՏԵՂԱՅՆԱՑՎԱԾ լուծումը, թե՞ էն փիս գիտնականի նման եղած փաստերը հարմարեցնում ենք մեր տեսությանը ու կոշտ-կոպիտ անտերներին վարի տալիս դրա էլեգանտության համար:

ԵՐԿՈՒ. միջազգային փորձի կոնտեքստին նայե՞լ ենք, թե՞ մեր ուզած թվերը գտնելով՝ մոռացել ենք հասկանալ, թե էդ թվերի հետևում ինչ կա-չկա:

«Հը՞, չըլինի՞ թե բարկանում ես»...

Բարկանում եմ, որովհետև տեսնում եմ, որ մարդն ուզում ա գործ անի, փորձում ա, ի տարբերություն շատերի, կարծես թե հասկանալով ա փորձում, բայց օգնեք էլի էդ մարդուն, ոչ թե գավառական «սրտիցս ջուր խմեց»-ներով էս մի փորձն էլ վարի տվեք...

Հա, ու ասեմ, որ ես ծխից ալերգիա ունեմ, համարյա հաշմանդամության աստիճան:-)