«Ծիածան»

Շարունակում եմ տնտղել անգլիացիներին:-) Չնայած D. H. Lawrence-ն ինձ համար Թոմաս Հարդի չի, ում հետ նոր ենք ծանոթանում: D. H. Lawrence-ն իմ «քանդակագործներից» ա:-) Բայց «Ծիածանը» չէի կարդացել: Ու 20-ում D. H. Lawrence-ը կարող ա քեզ կերտել, իսկ 40-ականներո՞ւմ... Գրում եմ «հընթացս», որովհետև հետո կալարեմ, կամ մտքերս կչվեն տաք երկրներ: 

Առաջին մի քանի էջից միանգամից հայտնվեցի 20-ականներիս զգացմունքներում ու մտքերում: Գրքերն ամենալավ ժամանակի մեքենաներն են։-) Բայց հենց նոստալգիայից հագեցա, սկսեցի կարդալ, ինչպես միշտ եմ կարդում՝ թուլանալով ու ընթացքում, եթե հաճույքն եկավ, հաճույք ստանալով, եթե ոչ՝ բայ-բայ-գուդ բայ։-) Երևի 30-րդ էջից ասեի գուդ բայ, եթե D. H. Lawrence-ը չլիներ:-) Համ էլ չեմ սիրում կիսատ թողնել գր... ոչ մի բան:-) 

Եթե 20-ում ինձ dark ու mystic բառերը տեղափոխում էին dark ու mystic զգացողություններ, հիմա դրանց հաճախությունից զահլես գնում ա:-) Դրանց  անորոշությունների կծիկից, անհասկանալի անդինից, կիսատ-պռատ չասված-հավանաբար-այսպես-կամ-էլ-այսպես-զգացածներից ոչ թե ռոմանտիզմի հորձանուտն եմ ընկնում, այլ ռացիոնալությունս թթված ու սևեռուն ինձ ա սկսում նայել, կամ glowers at me, ինչպես կասեր D. H. Lawrence-ը;-) 494 անգամ մենակ dark բառն ա օգտագործում «Ծիածանում», որ ի՞նչ:-))))) Հա, լավ, խոստովանեմ, որ հերոսուհին ու իր մաման մուգ մազեր ունեն, ամուսինն էլ՝ մուգ մաշկ ու դրանց հղումներն էլ քիչ չեն:-)

"When her pains began afresh, tearing her, he turned aside, and could not look. But his heart in torture was at peace, his bowels were glad. He went downstairs, and to the door, outside, lifted his face to the rain, and felt the darkness striking unseen and steadily upon him."

"His blood beat up in waves of desire. He wanted to come to her, to meet her. She was there, if he could reach her. The reality of her who was just beyond him absorbed him. Blind and destroyed, he pressed forward, nearer, nearer, to receive the consummation of himself, he received within the darkness which should swallow him and yield him up to himself. If he could come really within the blazing kernel of darkness, if really he could be destroyed, burnt away till he lit with her in one consummation, that were supreme, supreme."

"There was over the house a kind of dark silence and intensity, in which passion worked its inevitable conclusions."

"Anna could not go on with her fault-finding, her criticism, her expression of dissatisfactions. She felt even her father against her. He had a strong, dark bond with her mother, a potent intimacy that existed inarticulate and wild, following its own course, and savage if interrupted, uncovered."

Ինչևէ, առաջին անգամ, երբ կարդում ես dark, իսկապես, հարաբերությունների անորոշությունը, միմյանց ճանաչելու անհնարինությունն ու մթությունը, խավարը՝ միմյանցից էդքան մոտիկ ու հեռու գտնվելու, անիմանալու հանդեպ երկյուղածությունն ինչ-որ անըմբռնելի, անգամ ֆիզիկական լարվածություն են առաջացնում, բայց երբ dark-ն արդեն ամեն քայլափոխի հանդիպող նկարագիր ա դառնում, էդ զգացողությունն էլ ա մի տեսակ արժեզրկվում...

Զգացմունքային, սենսուալ գրեթե բոլոր հարաբերություններում dark-ն անպակաս երրորդն ա:-) Ու էդպես չբացահայտված dark էլ մնում ա գրքի առաջին 100 էջերում: Էդ dark-ն ու mystic-ն անընդհատ ինչ-որ գերլարված, գերհագեցած, գեր-չգիտեմ ինչություն են մտցնում հարաբերություններում, որն արդեն կասկածելի ա թվում: Օրինակ՝ Թոմ-ը՝ հարուստ գյուղացի, ով զգում ա բնությունը մինչև ուղնուծուծը, ով «բնական» տղամարդ ա, ում մարմինը բնությունն ինքն ա, ինչպես կա, ու չնայած մոր ջանքերին բնությունից զատ ջենտլմենություն ավելացնել որդու մեջ, մնում ա նույն բնական տղամարդը: Բայց D. H. Lawrence-ն էնպիսի զգացողություններ ա դնում էս բնականորեն առնական տղամարդու մեջ, որ ամենայն հավանականությամբ կարող ա լինել միայն սերնդեսերունդ քաղաքացի ազնվական տղամարդու մոտ... Ու էս անբնականությունը 40-ականներում մի տեսակ աչք ա զարնում:-) 20-ում իրավունք ունես դա չնկատել, որովհետև չես ապրել:-) 

Բայց երբեմն զգացվում ա պոետը:-) Ոնց որ հենց մոռանում ա, որ dark ու mystic-ի մասին պիտի գրի, նուրբ, բնական, պարզ գեղեցկություն ա զգացվում...

"The days went by, they ran on dark-padded feet in silence. He went to see Anna, but again there had come a reserve between them. Tom Brangwen was gloomy, his blue eyes sombre. Anna was strange and delivered up. Her face in its delicate colouring was mute, touched dumb and poignant. The mother bowed her head and moved in her own dark world, that was pregnant again with fulfilment."

"She took her two new sheaves and walked towards him, as he rose from stooping over the earth. He was coming out of the near distance. She set down her sheaves to make a new stook. They were unsure. Her hands fluttered. Yet she broke away, and turned to the moon, which laid bare her bosom, so she felt as if her bosom were heaving and panting with moonlight. And he had to put up her two sheaves, which had fallen down. He worked in silence. The rhythm of the work carried him away again, as she was coming near."

Հա, dark ու mystic-ի մասին մի բան էլ էի ուզում ասել։ Երևի լավ ա, որ 20 տարեկանում ես կարդում դրա մասին, որովհետև կին-տղամարդ սենսուալ ու սեքսուալ հարաբերություններին դա էնպիսի մի շղարշով ա պատում, որ էդ շղարշային անորոշությունը երիտասարդին հետազոտելու, զգացմունքայնության ու սենսուալության (սրա հայերենը ո՞նց ա:-)) տարբեր երանգները բացահայտելու, սխալվելու ու իրենը գտնելու մի ուրիշ, հրաշք հնարավորություն ա տալիս... ի տարբերություն բնությունից կտրված երիտասարդին էսօր հասանելի այլ ալտերնատիվները...

Առայժմ սենց, հետո՝ կերևա:-)

Հոկտեմբերի 22. հետո-ն նույն էր... բացառությամբ մեծ Թոմի մահվան նկարագրությունը: Երևի էս էն քիչ տեղերից էր, որտեղ իրադարձության ու նկարագրության ինտենսիվությունը համահունչ զարկեցին իմ ընկալումների հետ...