Մի պատմության հպանցիկ վերլուծություն

Որ լեզուն պատմում է մարդու մասին անպատմելին, շատերին է հայտնի: Նկատե՞լ եք, ինչ հրաշալի ենք արտահայտվում գեղեցկության մասին որպես գաղափարի ու որքան աղքատիկ, որպես ամերօրյա զգացմունքի` "Սիրուն ա, չէ՞"...

Նախանցյալ շաբաթ Մարշալ Գանցը պատմում էր այն մասին, թե առաջնորդն ինչպես կարող է պատմության միջոցով հաղորդակցվել հանրության հետ:

Մի հատված նրա խոսքից:

The story you tell of why you sought to lead allows others insight into your values, why you have chosen to act on them in this way, what they can expect from you, and what they can learn from you.

A public story includes three elements:

• A story of self: why you were called to what you have been called to.
  
• A story of us: what your constituency, community, organization has been called to its shared purposes, goals, vision.
  
• A story of now: the challenge this community now faces, the choices it must make, and the hope to which “we” can aspire.
  

Հետո կարդացի Լևոն Տեր-Պետրոսյան ելույթը: Ելույթի նպատակը, ինչպես ես հասկացա այն, իհարկե, մարտի 1-ի և հետագա դեպքերի ընթացքի մեկնաբանությունն էր և ընդդիմության հետագա քայլերը: Առաջին մասի հիմնական կառուցվածքը ուրիշի պատմության, այսինքն Ռոբերտ Քոչարյանի պատմության մեկնաբանությունն էր: Մեկնաբանության ընթացքում երբեմն պատմվում էր նաև իր` ԼՏՊ պատմությունը: Իր պատմության մասին մի քանի հարց.

- "Տասը-տասնհինգ րոպեից հրապարակը լիովին դատարկված էր ցուցարարներից, եւ այնտեղ լիակատար տիրություն էին անում ոստիկանները, խորտակելով բարձրախոսներն ու դեռեւս կանգուն մնացած վրանները։ Ահա սա է ողջ իրականությունը, որի մասին կարող են վկայել դեպքերին ականատես շուրջ երեք հազար ցուցարաներ": - Ոստիկաններն ովքե՞ր են այս դեպքում: Կատարվել է հանցագործությո՞ւն: Ո՞վքեր են ԿԱՍԿԱԾՅԱԼՆԵՐԸ:

- "Եւ երկրորդ. աշխարհի ոչ մի երկրում դեռեւս տեսնված չէ, որ իրավապահ մարմինները խուզարկության գնան շուրջ երեք-չորս հազար ոստիկաններով": - Ես ինչքան ֆիլմերում տեսել եմ, մի հոգու տուն խուզարկության գնում են ամենաքիչը երկու ոստիկանով: Կար "երեք հազար ցուցար": Ինչո՞ւ է ոստիկանների թիվը զարմանալի... Հասկանում եմ, որ հեգնանքս անտեղին է, բայց...

- Ոստիկանության հրազենով զինված-չզինված լինելու մասին հատվածում, ինձ համար անհասկանալի մնաց ժամանակի հարցը. մարտի 1-ի առավոտվա, թե՞ երեկոյի մասին է խոսում ԼՏՊ:

- "Ես մերժել եմ, մտավախություն ունենալով, որ դեսպանատներից ուքաղաքի կենտրոնից հեռու, իշխանությունները կարող են ցուցարարների նկատմամբ նոր բռնություններ կիրառել եւ պնդել եմ, որ հանրահավաքը տեղափոխվի Մատենադարան": - Մինչև մերժելը խոսք գնացե՞լ է երաշխիքների մասին, այսինքն նման մտավախության առկայության դեպքում, Դուք փորձե՞լ եք բանակցել ՌՔ-ի հետ այն մասին, որ եթե ցուցարարները տեղափոխվեն Դինամո կամ այլ տեղ, նրանց նկատմամբ բռնություն չի կիրառվի: Ինչո՞ւ չփարատել մտավախությունը, մանավանդ, եթե դա կարող էր հրաշալի հաղթաթուղթ հանդիսանալ հետո...

- Որևէ դեսպանի կողմից հաստատվել կամ մերժվե՞լ է բանակցություններում իրենց միջամտության մասին փաստը: Որևէ դեսպան կարո՞ղ է հաստատել Ձեր ասածը:

- "Իմ թիկնազորը այդպիսի բան չի ասել եւ չէր կարողասել, քանի որ օրենքով նա այդպիսի լիազորություն չուներ, եւ նրա միակ պարտականությունը իմ անվտանգության ապահովումն էր": - Ովքե՞ր են թիկնազորում` պետական ծառայողնե՞ր, սպաներ... Անգրագետ հարց է, թերևս, բայց կարծում եմ տեղին: Կարելի՞ է ծանոթանալ այդ օրենքին:

- "Թեեւ այնուհետեւ ինչպես այս, այնպես էլ դիտորդական առաքելությունների մյուս զեկույցներում մանրամասնորեն արձանագրվել են ընտրական օրենսգրքի խախտումների, անհավասար քարոզչական հնարավորությունների, լցոնումների, ընտրակաշառքի, կրկնակի քվեարկությունների, իշխանությունների կողմից կիրառված բռնությունների, ձայների ամփոփման ժամանակ տեղի ունեցած զեղծարարությունների, վստահված անձանց աշխատանքի խափանման, վարչական ռեսուրսների օգտագործման հարյուրավոր դեպքեր, սակայն դրանք, դիտորդների հեղինակավոր կարծիքով ընտրությունների արդյունքների վրա չեն ազդել"։ - Կարելի՞ է կոնկրետ թվերի ծանոթանալ ինչ-որ կայքում, ինչ-որ թերթում, որևէ տեղ: Որևէ տեղ դատական կարգով դրանք քննվել և քննվո՞ւմ են: Ընդդիմադիր որևէ թերթ կանոնավոր լուսաբանո՞ւմ է այդ քննությունները:

- "Բայց քանի որ ես խորշում եմ բարոյախոսությունից (շեշտում եմ՝ ոչ թե բարոյականությունից, այլ բարոյախոսությունից), ապա զերծ կմնամ մարդկանց վարքը գնահատելուց, բավարարվելով սոսկ փաստերի արձանագրմամբ։" - Հրաշալի՜ արժեք է: Որպես իր լսարանի փոոոոոքրագույն մասնիկ (ես ինձ դեռ ժողովուրդ համարում եմ), ես ամբողջովին կիսում եմ այս արժեքը ու փորձում դրա ապացույցները գտնել հենց ելույթում: Ահա մի քանի օրինակներ` ԱԽՔ (անկախ նրանից, թե ես ինչ եմ մտածում այս գործչի մասին...), "նա, ըստ էության,... դրսեւորում է նույն անպարկեշտ վարքագիծ", "Քոչարյանի ստահոդ պնդման", "անպարկեշտորեն ու ցինիկաբար աղավաղելու"... Արդյոք գնահատականները սովորաբար ածականների միջոցո՞վ չեն տրվում...

- "Իրականում դա պառակտում էլ չէ, այլ ահռելի մի վիհ, որ գոյացել է ժողովրդի մեծամասնության եւ իշխանությունը կեղծիքներով ու արյունահեղությամբ զավթած փոքրաթիվ մարդկանց միջեւ"։ - Վիհի մասին չեմ խոսում, բայց փոքրաթիվի մասին չեմ կարող լռել: Ես գիտեմ առնվազն 10 մարդ, ովքեր սատարում են իշխանությանը: Նրանք ընտրել են Սերժ Սարգսյանին, կամ ավելի ճիշտ, չեն ընտրել Լևոն Տեր-Պետրոսյանին: Նրանք այսօր բարիկադի մյուս կողմում են, Ձեր կողքին չեն, ինչո՞ւ անտեսել այս փաստը:

Վերջապես, ԼՏՊ առաջարկում է իր հետ միասին ընտրություն կատարել այս իրավիճակից դուրս գալու համար: Ո՞րն է դա:

• ՀԱԿ ձևավորում
• ստվերային կառավարության ստեղծում
• երկխոսություն
• օրինական բոլոր միջոցների կիրառում հանցավոր վարչախմբից ազատվելու եւ երկրի սահմանադրական կարգը վերականգնելունպատակով:

Էլի հարցեր. ի՞նչ է նշանակում "ստվերային կառավարություն", ինչպե՞ս է այն գործելու: Որո՞նք են օրինական միջոցները: Եթե երկխոսության երկրորդ կողմը "հանցավոր վարչախումբն" է, ինչո՞ւ բանակցել, եթե վերջնական նպատակը նրանից ազատվելն է: Եվ ինձ հուզող ամենակարևոր հարցը. ոչ մի ճգնաժամ չի առաջանում միայն մեկի մասնակցությամբ: Ներկա ճգնաժամի համար պատասխանատվություն Լևոն Տեր-Պետրոսյանը որևէ կերպ կրո՞ւմ է արդյոք:

Ես կարո՞ղ եմ հարցնել Լևոն Տեր-Պետրոսյանին այս ամենը, թե՞ համարվում եմ "փոքրաթիվ" դա անելու համար:

Իսկ հիմա Ռոբերտ Քոչարյանի պատասխանը: Բնականաբար, շարունակվում է մեղադրելու և ինքնաարդարացման մենախոսությունը: Նորից, ինչպես և առաջին դեպքում, շատ ավելի մեկնաբանվում է երկրորդի մեկնաբանությունը, քան պատմվում իր իսկ պատմությունը: Խնդրից հաճախակի անցում անձին` ""տկարամիտ, կամ խորապես անպարկեշտ մարդ" (անպարկեշտը քաղաքական լեքսիկոնի սիրված բառերից է կարծես): Բայց հղումներ սեփական պատմությանը կան, օրինակ` "Այդպիսի դեպքերում ուժի կիրառումն իշխանությունների համար պետք է լինի միայն հարկադրված միջոց, որը կանխում է ավելի ծանր հետևանքները": Ոչ ուղղակիորեն, բայց հայերով ընդհանրացումների վրա հիմնվել շատ ենք սիրում: Կարելի՞ է սա համարել եղածի համար պատասխանատվության ստանձնում: Թերևս:

Աղավաղված հղումներ մյուսի պատմությանը. "կոչ անում կազմաքանդել պետական համակարգը": Ընդամենը "ավազակապետությունը":

"Տեր-Պետրոսյանի թիկնազորը կազմված է նրան հավատարիմ մարդկանցից, որոնց թողել էին իր հետ իր իսկ խնդրանքով: Թիկնազորի ղեկավարը նրա ընտանիքին մոտ կանգնած մարդ է: Բոլորին հայտնի է, որ նրանք ընդամենը անվանականորեն են գրանցված պետական պահպանության ծառայությունում: " - Էլի չմտա մեծամասնության մեջ: Իսկ հնարավոր չէ՞ր արդյոք բոլորի "անհերքելի" հեղինակության փոխարեն հղում անել համապատասխան օրենքին:

"Նախկին նախագահը, թվում էր, պետք է իմանար զենք կրելու ռեժիմի տարբերությունը ոստիկանությունում և ոստիկանության զորքերում:" - Նախկին նախագահին հանգիստ թողնենք: Միգուցե նրա գիտելիքները կասկածի տակ դնելու փոխարեն ավելի համոզիչ հնչեր այդ տարբերության մասին մանրամասների ներկայացո՞ւմը:

Մի կողմ թողնելով հայերեն լեզվի բառաբաշարային հնարավորությունների կիրառման տարբերությունը, հաղորդակցվելու մեջ ոճային տարբերություններ շատ չեմ գտնում...