"Paranoia is an instinct or thought process believed to be heavily influenced by anxiety or fear, often to the point of delusion and irrationality."
Չգիտեմ, էն վերջին՝ հաճախի մասով ասվածին հասնո՞ւմ եմ, թե՞ չէ, բայց որ մտահոգությունն քիչ մը շատ ա՝ հաստատ։
Աշակերտներն անվճար կայցելեն մշակութային հաստատություններ
Ինչի՞ չեմ իմ ընկերներից շատերի նման ուրախանում: Որովհետև պարանոյիկ եմ.....
Երբ կարդում եմ «անվճար», միանգամից պարանոյիկ փոթորիկ ա սկսվում ուղեղումս: Էս դեպքն էլ բացառություն չի: 400 միլիոնն անվճար ա՞՞՞՞:
Բա որ առանց զուգարանի դպրոցներ կան, 400 միլիոնն ամենատեղին ներդրումն ա՞՞՞ 350,000 աշակերտի համար սոցիալական հավասարություն ստեղծող ծրագիր ա, բայց մի հարց էլի, եթե կարելի ա, իհարկե. ո՞նց են գյուղական դպրոցների 134.400 աշակերտները (լաաավ, 2018-19-ում հաստատ ավելի քիչ...) տարեկան երեք անգամ հասնելու թանգարան, թատրոն, համերգասրահ: Հաաա, « մարզպետարանները կաջակցեն իրականացնել երեխաների տեղափոխումը մշակութային հաստատություններ»: Լաաավ, դա 400 միլիոնի մե՞ջ ա մտնում: Բա ո՞նց իմանանք: Հա, բա զուգարանները (լավ չեմ անում, ճիշտ ա, անկապ փաստարկ ա, չէ՞ Դե երևի նույնքան, ինչքան զուգարանն ու գերազանցության ծրագիր համեմատելը...)
Ուզում եմ հասկանալ. ո՞րն ա տարբերությունը, երբ իմ հարկերից առանց ինձ հարցնելու որոշում են վերցնել ու սենց բան անել ու երբ ստիպում են, որ դպրոցում թատրոնի տոմս առնեմ երեխու համար: Առաջին դեպքում բան չեմ կարող անել, արդեն որոշված ա, երկրորդում կարող ա դեռ սպիտակ ագռավություն անեի ու բողոքեի, թե հլա մի ցույց տվեք, էդ որտե՞ղ ա գրված, որ ես պետք ա անպայման երեխու համար տոմս առնեմ դպրոցից... Կամ կարող ա կարող եմ, ո՞նց: Ի՞նչ մեխանիզմով: ՖԲ-ում գրեմ՞՞՞
Բա որ երեխան չուզենա այցելել ոչ մի տեղ՞՞՞ Չուզենա, կստիպենք՞՞՞՞. նախարարությունից են ասել: Հո +1400 դպրոցների ուսուցիչներն ու տնօրենները հեղափոխությունից հետո բառիս բուն իմաստով քաղաքացի չեն դարձել՞՞՞՞ Նույն ուսուցիչն ու տնօրենը չեն, որ հիմա էլ ուզում են ՔՊ դառնալ՞՞՞...
Ուզում եմ ասել, ո՞րն ա կառավարման տարբերությունը...
«Ծրագրի մասին մտածել ենք այն ժամանակ, երբ դեռ ընդդիմություն էինք:» Շատ լավ ա, որ մտածել եք, միգուցե և լավ ծրագիր ա, բայց առանց ինձ հետ քննարկելու, որ որոշում եք, ինչո՞վ եք տարբերվում նրանից, ինչ ուզում եք փոխել...
Ժողովուրդ ջան, լուրջ եմ ասում, շատ եմ ուզում, որ լավ լինի, որ դուք նախկինից լավը լինեք, բայց իմ կարճ խելքով, եթե կարելի ա էլի.
- Մի արհամարհեք ուրիշներին: «Ժողովուրդը» կոչվածը մենակ ձեզ հետ անընդհատ համաձայնվողները չեն... ժողովրդավարական կառավարումն անհամաձայնների համար իրար հետ խոսելու հնարավության ստեղծումն ա: Ու մեխանիզմները, որոնք թույլ կտան, որ դա տեղի ունենա:
- Կարծիքները, համոզմունքները չարհամարհելը լավ բան ա, բայց մի արհամարհեք նաև փաստերը, թվերը ու մի ալարեք մի քիչ երկար մտածել...
8 comments:
Քրիստ, փաստորեն ես էլ եմ պառանոյիկ :-)
Ձ․
Ա դե լավ չի էլի, գոնե մեկս մյուսիս կնայեր. հիմա բա ի՞նչ ենք անելու:-)))
Հըմ, լիքը մտածելու նյութ տվեցիր։ Բայց ես էլ առողջապահության ու գիտության հարցերում եմ պարանոյիկ։ Երանի՜ վերջը պարզվի ուղղակի պարանոյիկ էի։
Բյուրի ջան, ինձ որ հարցնես, սա կրթության հարց էլ չի, strictly speaking:-) Էս ծրագրում կրթական փոլիսիի որևէ բաղադրիչ չեմ տեսնում... Ավելի շատ գուդ գավըռնընսի խնդիր ա, եթե փորձենք դասակարգել էլի:
Կրթական քաղաքականության առումով մինչև հիմա ես լուրջ քայլ չեմ տեսել, առայժմ միայն խոսքեր՝ միասնական քննություն, ֆինանսավորման բանաձևի փոփոխոխություն, կրթության գերազանցության փոխարեն սոցիալական արդարության սկզբունքի գերակայություն... բայց անգամ էս բաղադրիչների առումով չգիտեմ ինչ ա կատարվում... մենակ նախարարի ասածն եմ լսել ու ֆսյո:-)
Առողջապահությունից շատ բան չեմ հասկանանում, մենակ որպես ծառայություններից օգտվող կարող եմ ինչ-որ բան ասել, իսկ գիտության առումով էլ մենակ երրորդ աստիճանի մասին կարոզ եմ ինչ-որ կարծիք ասել. ես դա համարում եմ կրթությունից գիտություն անցման կարևորագույն խաչմերուկ: Էս առումով իմ մոտեցումները շատ ռադիկալ են, դրա համար քիչ եմ խոսում:-)))))))))) Իսկ դրանից հետո, գիտությունը որպես ոլորտ, կարիերա, էս առումով արդեն բավականաչափ գիտելիք չունեմ, մենակ լսածներ, որոնց շատ մեծ վերապահումներով եմ մոտենում:-)))
Գիտության մասով հետաքրքիր բան ասեցիր։ Կբարձրաձայնե՞ս քո ռադիկալ մոտեցումների մասին։ Ինձ իրոք ահագին հետաքրքիր ա։ Հայաստանում գիտության մասին դիսկուրս գիտական շրջանակներից դուրս գրեթե չկա, ցավոք։ Իսկ երրորդ աստիճանի մասով լրիվ համաձայն եմ, բայց անգամ էդ երրորդ աստիճանով անցած շատ մարդիկ առաջարկում են գիտությունն ու կրթությունը անջատել։
Բյուրի ջան, փորձեմ...
Որպեսզի իմ մոտեցումները պարզ լինեն, փորձեմ սկսել այն առանցքային ընկալումներից, որոնք ընկած են դրանց հիմքում: Նախ, ես կարծում եմ, որ curiosity-dirven գիտությունը սահմաններից անդին ա: Իսկ քանի կան սահմաններ, պետությունը պիտի սկզբունքորեն որոշի, ինքն ուզում ա սրա վրա փող ծախսի, թե չէ: Ինձ որ հարցնես, մեր նման տուզիկ պետություններն էստեղ անելիք չունեն😊))))))))) Applied science-ն ուրիշ մոտեցում ա պահանջում, ու էստեղ պետությունն անելիք ունի. Էստեղ ինքը պիտի որոշի, թե ելենելով իր առաջնահերթություններից, ինքը որտեղ ա ուզում ներդրում անել:
Առաջին դեպքում պետության դերը ես տեսնում եմ միայն ինչ-որ համալսարանի օգնությամբ համաշխարհային գիտական համայնքներին աքսեսի հնարավորություն տալու մեջ: Թեև իրականում սա կարող ա անել նաև մասնավոր դերակատար: Ու աքսեսը ներառում ա նաև ֆինանսավորում, որը կարող ա լինել պետական կամ ոչ, սա էական չի, այսինքն էական ա էնքանով, որ օրինակ մենք endowment-ի մասին օրենք չունենք, իսկ endowment-ը լավ մեխանիզմ ա նման դեպքերում: Էստեղից միշտ չի, որ շոշափելի արդյունք կարելի ա ակնկալել, սենց ասած վենչուրային ներդրում ա, բայց կարևոր։-))) Մի խոսքով, curiosity-dirven գիտությունը պիտի հենված լինի անհատների վրա, ոչ թե ինստիտուցիոնալացվի, որն ահռելի ռեսուրսներ ա պահանջում, որոնք մենք չունենք ու չենք ունենա երկար վախտ, իսկ խելոք դեմքեր պարբերաբար կունենանք։-) պիտի իրենց հայտնաբերելու մեխանիզմներ ունենանք, օրինակ, պարբերաբար track անել օլիմպիադաների մասնակիցներին, համալսարանների ուսանողներին ու հենց շնորհքով մեկին բռնացրինք, ուղարկենք գիտությամբ զբաղվելու։-))))
Ֆինասնավորվման առումով ամենահաճախ հնչող պնդումը՝ «Պետությունը պետք է ֆինանսավորի գիտությունը»: Ես սրա հետ պրոբլեմ ունեն: Ի՞նչ գիտության մասին ա խոսքը... Ուղղակի պիտի ինչ-որ գումար հատկացվի պետական բյուջեից բոլո՞ր ճյուղերի զարգացմանը: Բայց ինչո՞ւ: Ճյուղեր կան, որ մեզ մոտ մեռած են: Դասակարգման ահռելի աշխատանք կա էս առումով, ու պետական բյուջեից, պլյուս ինչ կարողացանք դրսից գտնել, ես ներ կդնեի էս դասակարգման աշխատանքում, որի հիմնական նպատակն ա լինելու գիտության ծառն էտելը, բայց շատ գրագետ, անշահախնդիր, բոլոր անձնավորված շահերից հնարավորինս զերծ: Ինչքանով ա դա հնարավոր մեր իրողություններում, լավ չգիտեմ, որովհետև ինչպես գրել էի, գիտական համայնքին լավ չեմ ճանաչնում: Սոցիալական գիտություններն էլի ոչինչ, բայց բնագիտականից հեչ խաբար չեմ: Դասակագրման արդյունքում պիտի հասկանալ երեք բան.
Ա. Մեռածներին թաղում ենք. Օրինակ, սոցիոլոգիան մեզ մոտ մեռած ա...
Բ. Ապրելու շանս ունեցողներին փորձում ենք փրկել, մի քանի տարի գոնե... լեզվաբանությունն ըստ իս սրանցից ա
Գ. Խոստումնալից նորածիններին պահում-փայփայում ենք մի ուրիշ տեսակ. Քվանտային, բիգ դեյթա բան, սենց բաները😊)))
Հիմա երրորդ աստիճանի մասին՝
Ներկա պրակտիկան փոխելն անիմաստ ա: Որտեղից բռնես, ավելի շուտ քանդվելու ա, քան սարքվելու: Իմ առաջա՞րկը՝ թողնել իներցիայով գնա, մինիմալ փոփոխություններ անելով, օրինակ՝ պլագիատ գործերն ուղղակի չեն ընդունվում, ֆսյո😊 Օտար լեզվի իմացությունը պարտադիր ա ու ֆսյո, ու ոչ թե ֆիկտիվ, այլ ինքը պիտի դրանով լիտ ռիվյու անի:
Իսկ ընթացքում նոր համակարգի հիմք ա գցվում: Սկսելով ինվենտարիզացիայով՝ ո՞ր ճյուղերում են շատ դիմումները, որո՞նց կարիքն ունի տնտեսությունն ու պետությունը՝ չմոռանալով երկարաժամկետ հեռանկարները, ու էլի մի քանի բան: Հետո համապատասխանաբար, ամեն ճյուղի համար դիսերտացիայի ղեկավարների ռեգիստր ա ստեղծվում, ընդ որում ղեկավարումը պիտի լինի մեկը տեղացի, մյուսն արտասահմանցի ակադեմիկ: Առաջնահերթ համավող ոլորտներում պիտի փորձել լավագույններին բերել, սա ֆինանսավորում ա, բայց առանց սրա որակ չի ապահովվի: Սրանց ներգրավվածությունը նշանակում ա սկսել խաղալ միջազգային ակադեմիական կանոններով, առանց որի հնարավոր չի, որովհետև խաղից դուրս մնալ, նշանակում ա չլինել, ոնց որ և հիմա կանք, այսինքն չկանք: Մի ուրիշ հարց ա էս կանոնների հարցը, բայց դա արդեն լրիվ ուրիշ թեմա ա։-) Էստեղ շեշտն ինստիտուցիոնալացումն ա, ոչ թե անհատականացումը:
Բյուր ջան, տենց շատ հպանցիկ գրեցի, բայց կարծես սենց էլի😊
Շնորհակալ եմ, որ ժամանակ տրամադրեցիր, իրոք հետաքրքիր ա։
Երրորդ աստիճանի մասին գրածիդ հետ լրիվ համաձայն եմ։ Ֆիզիկոսները որպես լուծում առաջարկում են ԱԳ֊ով ամսագրում տպագրությունը որպես որակի ցուցանիշ, բայց իրանց մի քիչ դժվար ա բացատրել, որ ԱԳ֊ով ամսագրում տպագրությունը մենակ բնագիտական ոլորտի համար ա աշխատում։ Մնացած ոլորտներն իրենց տպագրական առանձնահատկություններն ունեն, ու քո առաջարկած տարբերակը, կարծում եմ, կարա համընդհանուր լինի բոլոր ոլորտների համար։
Ինչ վերաբերում ա առաջին մասին, ապա էնքան էլ համաձայն չեմ, որովհետև կիրառական գիտության ֆինանսավորում պետական միջոցներից դուրս դժվար չի ճարել։ Ամբողջ աշխարհում էլ կիրառական գիտությունը շատ ավելի ա ֆինանսավորվում ու հիմնականում տեղի ա ունենում ոչ թե համալսարաններում, այլ հարուստ ընկերություններում։ Կարծում եմ՝ դա Հայաստանում հնարավոր ա շատ հեշտ աշխատացնել։ Միակ խնդիրը մասնավոր ընկերություններին բացատրելն ա, որ իրանց տենց գիտություն ա պետք, ու կարելի ա համալսարանների հետ համագործակցային ծրագրեր անել։ Նույն բժշկության ոլորտում դեղագործական ֆիրմաների հետ շատ հեշտ ա նման համագործակցային եզրեր գտնել։ Ուղղակի անող չկա։
Իսկ ֆունդամենտալ գիտությունը, կարծում եմ, պետք ա պետությունից ֆինանսավորվի ու պետք ա համալսարաններում իրականացվի (չնայած նույնիսկ ֆունդամենտալի դեպքում եթե պետությունը լավ բանակցային հմտություններ ունենա, կարա մասնավոր ընկերություններին համոզի, որ համալսարաններին ֆինանսավորի, որովհետև էդ գիտության արդյունքները հետո նյութ են ծառայելու կիրառական գիտության համար)։ Ասում ես՝ Հայաստանը չի կարա ոտք մեկնի համաշխարհային գիտության հետ։ Համաձայն եմ հետդ, բայց կարծում եմ՝ շատ բան չի պահանջվի դա շտկելու համար։ Աշխարհում կան Հայաստանի պես փոքր երկրներ, որ լավ էլ ոտք են մեկնում ԱՄՆ֊ի պես գիգանտի հետ։ Կարծում եմ՝ Հայաստանում հիմնական խնդիրը ֆինանսավորման պակասն ա։ Եթե դա լինի, լիքը հարցեր իրանք իրանց կլուծվեն։ Մի տասը տարի առաջ Հայաստանում կային լաբեր, որտեղ գիտնականներն իրենց գրպանից գումար հատկացնելով լաբի մինիմալ անհրաժեշտությունները հոգում էին ու իրենց համեստ տեղն ունեին համաշխարհային գիտության մեջ։ Անցյալով եմ խոսում, որովհետև էդ էնտուզիաստներից շատերը հիմա էլ Հայաստանում չեն, չգիտեմ՝ իրենց նորերը փոխարինե՞լ են։
Էստեղ նաև խնդիր ա Հայաստանի գիտության լավագույն կադրերի մեծ մասի դրսում լինելը։ Վերջերս կենսաբան ընկերներիցս մեկի հետ էի խոսում։ Ասում էր՝ Հայաստանի կենսաբանությունը մնացել ա միջակների ու միջակներից ցածրերի հույսին։ Կարծում եմ՝ գրեթե բոլոր ոլորտներում ա տենց (երևի բացի տեսական ֆիզիկայից, որը դեռ շարունակում ա Սովետից մնացած իներցիայով, բայց դա երկար չի տևի)։
Ֆունդամենտալ գիտության curiosity driven մասով էլ համաձայն եմ (եթե տերմինը ճիշտ եմ հասկանում, որովհետև առաջին անգամ եմ հանդիպում։ Սա չի վերաբերում ողջ ֆունդամենտալ գիտությանը, չէ՞)։ Դրան պետք ա տեղ տալ, որովհետև առանց դրա գիտությունն առաջ չի գնա, բայց փոքր տեղ, որովհետև ռիսկերը շատ են։ Կարելի ա, ասենք, դրամաշնորհային մրցույթներ անցկացնել։ Չգիտեմ՝ անհատներին հայտնաբերելն ինչքանով ա ռեալ, որովհետև օլիմպիադաների մասնակիցներից ոչ բոլորն են ուզում գիտությամբ զբաղվել, բայց կարելի ա ուղղակի ընդհանուր խրախուսել, որ ուզենան զբաղվել։
Հայաստանում նաև խնդիր ա գիտության նկատմամբ վերաբերմունքն ամբողջ հասարակության կողմից։ Չգիտեմ՝ որտեղից ա առաջացել, որովհետև ինչքան գիտեմ Սովետի ժամանակ հարգանք կար գիտության հանդեպ։ Հիմա մի տեսակ արհամարհական վերաբերմունք ա։ Կարծում եմ՝ կարևոր ա նաև դա փոխել։
Կներես, էսքան գրեցի։ Ուղղակի էս թեմաները գրեթե չեն քննարկվում։ Կուզեի, որ քննարկվեն, լիքը կարծիքներ հնչեն ու օպտիմալ լուծումներ գտնվեն։
Բյուրի ջան, դու էլ շատ ապրես, որ գրեցիր: Կիրառական գիտության ֆինանսավորման կողմ մասնավորին դիտարկելն իհարկե տեղին ա, բայց հլա մեր խոշոր մասնավորին նայիր:-))) Պրոցես կա իհարկե, բայց սաղմնային վիճակում ու ավելի շուտ հետհանթինգի հոտ ա գալիս, քան գիտության մեջ ներդրումի:-)
Բյուրի ջան, «Ասում ես՝ Հայաստանը չի կարա ոտք մեկնի համաշխարհային գիտության հետ։ Համաձայն եմ հետդ, բայց կարծում եմ՝ շատ բան չի պահանջվի դա շտկելու համար։ Աշխարհում կան Հայաստանի պես փոքր երկրներ, որ լավ էլ ոտք են մեկնում ԱՄՆ֊ի պես գիգանտի հետ։» Ո՞ր ճյուղերի ու պետությունների մասին ես ասում: Ես իրոք չգիտեմ: Տեսականորեն կարա լինի ու հենց էդ պատճառով եմ ասում, որ պետությունը պետք ա ինվետարիզացիա անի ու ռեալ տեսնի որտեղ ու իսկապես կարա՞ ոտ մեկնի, արԺի՞ որ դա անի, թե՞ այլ առաջնահերթություններ կան...
Դրսում լինելը խնդիր ա, բայց կան նոր տեխնոլոգիաներով ու նոր մեխանիզմներով էստեղ փուլային լուծումների կարելի ա հանգել...
Վերաբերմունքի ու ընկալումների մասով իհարկե խնդիր ունենք, ու սրա փոփոխությունը ես ճիշտ հաղորդակցության ու կրթության մեջ եմ տեսնում։ Սա էլ շատ հետևողական գործողությունների շարք ա պահանջում:
Իսկ էս մասին քննարկումների սակավությունն ինձ թվում ա բնական ա. դրսում քննարկումն ավելի շատ ու բովանդակալից ա թվում, որովհետև էդ համայնքն ավելի մեծ ա, մեդիայի հետ ավելի լավ ա աշխատում, խոշոր մասնավորի հետ լավ են ու էլի մի քանի գործոն կա:-)
Տեսնենք էլի:-)
Post a Comment