Ես հասկանում եմ, որ «ինչ անել» հարցը հավերժական հարց ա: Էդ շարքից ա: Ու մենք մտել ենք էդ մի արկղը, թեկուզ և մեծ, ու դուրս չենք գալիս՝ ինչ անենք, հա ինչ անենք: Իսկ եթե մի պահ հանգիստ նստենք էդ արկղի մեջ, մկան նման կատաղած էս կողմ-էն կողմ չընկենք ու մտածենք, ի՞նչ կլինի որ: Մտածենք, թե ինչու ենք ուզում ինչ-որ բան անել... Որովհետև ինչերն ըստ էության կծնվեն էդ ինչուից:
Վերջերս էնպես ա ստացվել, որ տարբեր տեղերից մարդիկ ինձ հարցնում են. «Բա ի՞նչ անենք, որ կրթության որակը լավանա Հայաստանում, որ նորմալ կրթական համակարգ լինի»: Է բա ես շա՞տ գիտեմ, թե ինչ անենք... Նրանք, ովքեր գիտեին, կամ իրենց խաբում էին, թե գիտեին ու ինչ-որ բան արեցին, էսօր գամված են անարգանքի սյունին՝ բոլորը դժգոհ են: Նույնիսկ նրանք, ովքեր իրենց ուզած երեխեքին տանում են իրենց ուզած դպրոցը:-) Հայաստանում:-)
Ես ասում եմ չգիտեմ, անկեղծորեն: Իմ ուժերը ներում են ընդամենը մի թեթև, հպանցիկ հրել -մրել էդ ինչուին:
Ես ասում եմ, եկեք հասկանանք ինչու ենք ուզում ինչ-որ բան անել: Մեր ուզածն ինչ ա (logical fallacy:-))))))) Ի՞նչ ենք ուզում մեր կրթական համակարգից: Եկեք հասկանանք տարբեր հատվածներ ի՞նչ են ուզում էդ համակարգից: Ու եկեք էդ համակարգը չհանենք մնացած իրողություններից դուրս, որովհետև նրանք, ովքեր օգտվում են էդ համակարգից, իրանք մնացած իրողություններից դուրս չեն: Եկեք աշխատենք փաստերի հետ ու «պետք ա, պիտի»-ն կիրառենք ապառնի ժամանակով, ոչ թե դժգոհ իրար կոկորդ կրծենք, թե ներկան պետք ա սենց լինի ու սենց չի: Է սենց չի, հետո՞, որ շատ ասեցինք պետք ա նենց լինի ու մենք ու ուրիշները շարունակենք նույն ձևով, բա՞ն ա փոխվելու...
Փաստ 1. ՏՀՏ-ն իրողություն ա: Ոնց որ թերթը, հեռախոսն ու հեռուստացույցը արդեն մի քանի սերնդի կենցաղի, մտքի անբաժանելի մասն ա, էնպես էլ ՏՀՏ-ն: Հիմա ինչքան ուզում ա նախորդ սերունդը վեր-վեր թռչի ու խոսա հավերժ մատերիաներից ու նրանից, որ ՏՀՏ-ն էդ մատերիաները նսեմացնում ա, մեկ ա, տարբերակ չկա, ՏՀՏ-ն կա ու ավելի շատ ա լինելու: Խնդիր՝ ՏՀՏ-ն ռեսուրս դարձրու, ոչ թե արգելք: Ու նաև մտածել, թե ոնց անգամ ռեսուրս դառնալուց հետո, ինքը չտրանսֆորմացվի նոր արգելքի:
Փաստ 2. լիքը ինֆո կա, գրեթե անսահման: Ու գնալով շատանալու ա, միջին մարդու համար էլ դառնալու ա ավելի ու ավելի մատչելի: Ու էդ շատությունից ու մատչելիությունից միջին մարդը կորցնելու ա ոտի տակի հողը: Խնդիր՝ մարդուն սովորեցնել իր կայունությունը խարխսել անկայունության, անորոշության վրա: Այլ կերպ մեր իրողություններում կխորտակվենք:
Փաստ 3. պուճուր ենք: Ինչքան էլ տառապենք բացառիկության ու մեծության մոլուցքով, մենք պուճուր մեկն ենք մեծուպուճուր շատերի մեջ: Երբեմն մեզ հաջողվել ա փայլել (հլա մի հատ Կոմիտասին կարդացեք էլի....) , բայց վերջին մի քանի տասնամյակում մեր նման պուճուրները շատացել են, մեծերն ավելի են հզորացել, ու հիմա մենք պետք ա որոշենք՝ ոնց անենք, որ մենք մնանք մենք ու մեր տեղն ունենաք, ՀԱՆԳԻՍՏ տեղն ունենանք էս շատերի արևի տակ: Սա ինչուն: Մի հատ էլ ինչու՝ միտքը գնալով ավելի ա թանկանալու, քան ոսկին: Խնդիր՝ մեզ միտք ա պետք: Միտքն ու լեզուն անբաժան են: Մենք լեզու ունենք, աշխարհը չունի: Էդ պետք ա պահել: ՈՒ, առանց որևէ բայցերի, ՈՒ պետք ա խոսենք ռուսերեն ու անգլերեն կամ ֆրանսերեն ու գերմաներեն: Չինարեն վատ չէր լինի: ՈՒ լավ պետք ա խոսենք: Էնպես, որ մեր մտքերով ու դրանց նյութականացմամբ ասենք. էս էլ մենք: Մեզ հստակ, առաջնային ու առաջնակարգ լեզվային քաղաքականություն ա պետք: ՈՒ մտքերի փոխանակման հնարավորություն, գլոբալ:
Փաստ 4. մենք մի ժողովուրդ ենք, բայց առնվազն մի 10 սոցիալական խումբ ու 3 միլիոն անհատ: Մեզ հավասա՞ր հնարավորություններ են պետք, թե՞ էլիտար: Որո՞նք են էդ խմբերի ակնկալիքները կրթությունից: Անցումները մեկից մյուսը հնարավոր ու հավանակա՞ն են: Ինչո՞ւ պետք ա հնարավոր լինեն, ինչո՞ւ ոչ:
Ես էսքանին եմ անդրադառնում՝ ընտրողաբար: Բայց չէ՞ որ էլի կան, շատ կան, ու պետք ա լինեն մարդիկ, որոնք կխոսեն էդ այլ փաստերի մասին, կարձագանքեն ինչ-երով ու ԿԳՆ-ն էլ կարձագանքի այլ ն-երի հետ միասին:
Փոխարենը մենք կանգ ենք առել ինչերի վրա ու դոփում ենք տեղում, որովհետև ինչերը մեկը մյուսից լավն են՝ ֆիննական հանրակրթականը բոլորից, սինգապուրյանը շատերից, սկանդինավյանն անգլոսաքսոնականից, գերմանական միջին մասնագիտականը տարբեր այլ եվրոպականներից, անգլո-սաքսոնական բուհականը շատերից ու տենց....
Իսկ մեզ պետք ա խոսել են մասին, թե երբ մեր ասենք 1 միլիոն երեխան դարձան 18 տարեկան, իրենց մինչև էդ ի՞նչ պետք ա սովորացրած լինենք, որ 18 տարեկանում լինեն ինչպիսին:
Ախր հիմա իներցիա ա մնացել, որ մի օր էլ չի լինելու: Ախր հիմա էնքան էլ սոված չենք, որ ով փող տա, վազենք, էնքան ուտենք, որ մի շաբաթ հիվանդ մեռնենք...
Ասում են, փող չկա: Լավ էլի...
Ասում են, ո՞ր մոդելն ա ամենալավը: Բայց ո՞ւմ համար, ինչ նախապայմաններով ու պայմաններում: Լավը ո՞րն ա:
Սենց էլի, մի տոննա հարց:
Սենց էլի, մի տոննա հարց:
9 comments:
Նենց պիտի անես, սկսեմ հատուկ քեզ ջղայնացնել, ախր շատ սիրուն ա ստացվում ու հեչ վախենալու չի:))Իսկ եթե լուրջ, ինչ անելու մասին հիմա արդեն ուշ ա խոսել իմ կարծիքով, հասարակարգ ա փոխվում, ու դա աղետալի պրոցես ա, ՏՀՏ-ն այլ սոցիումի, հետեւաբար այլ կրթական համակարգի ա տանելու, որտեղ մտքի կարեւորությունը շատ ավելի հպանցիկ ա լինելու ու հաշվարկային, որակապես ուրիշ արժեքներ են հայտնվելու, նույնիսկ չեմ պատկերացնում ինչ կարգի, բայց կուզեմ գոնե էս առաջին տհտ-սերունդի պրոդուկտը տեսնեմ մեռնելուց առաջ, հետաքրքիր ա: ԿԳՆ-ի վրա լուրջ հույս դնելը առնվազն իրենց գործունեությանը համազոր անհեթեթություն ա, քո նշած պուճուրության կոմպլեքսից էսօրվա սիստեմը հաստատ չի ազատվի ու դեմը բուսնած սարերը շուռ չի տա, իմ կարծիքով հարցը անհատական հարթությունների վրայա ձեւավորվելու ու վերջ ի վերջո ի սպառ վերանալու են նման անհասկանալի կազեմատ
-հաստատություններ
«որտեղ մտքի կարեւորությունը շատ ավելի հպանցիկ ու հաշվարկային ա լինելու»
Մեներիկ ջան, հլա մի հատ սրա մասին մի քիչ ավելի շատ ասա էլի:
«ԿԳՆ-ի վրա լուրջ հույս դնելը»...
Հույս չեմ դնում, ուզում եմ հետը աշխատել:-) Մըթամ էլի:-) Որովհետև քո ասած «վերջի վերջոն» շաաաատ հեռու ա, ես ասում եմ առաջիկա մի 20 տարվա մասին ու էդտեղ ԿԳՆ-ի ու այլ կազեմատների հետ պետք ա աշխատել.... որովհետև եթե չաշխատեցինք, անհատներ չենք ունենալու որ հարթություններ ունենանք:-) քանի դեռ մենք իշխանությանը խոնարհվող ՈՒՍՈՒՑԻՉ ունենք, մենք վերջիվերջոյի անհատ ո՞նց ենք ունենալու...
ես ուզում եմ, որ դպրոցում գոնե տասը ուսուցիչ ունենանք, որ էսօրվանից սկսած մի քանի սերունդ շարունակ խոսեն էս հարցերի մասին:
ասում են 50տարում ֆիններն ու էն տաքարյուն կորեացիք իրենց կրթական համակարգերը թոփ սարքեցին: երկու հակադիր «ինչերով»: բա հիմա նախանձը ո՞նց չի մեզ ուտում, որ մենք էլ տենց մի բան անենք:-)
Հավես ես գրել, լիքը մտածելու բան ես առաջ քաշել:
Ինձ թվում ա՝ ավելի շատ էստեղ խնդիրը ոչ թե ինչ անելը կամ ինչու անելն ա, այլ ինչպես անելը: Մենք կարանք վերցնենք ցանկացած սիրուն մոդել, հիմնավորենք, թե ինչու ա լավը, փորձենք կիրառել ու այ էդ ժամանակ խնդրի առաջ կանգնենք, որովհետև կիրառելը մի շարք պատճառներով կարա չստացվի: Հենց թեկուզ էն պատճառով, որ էսօր ուսուցիչները, ցավոք, լավագույն մասնագետները չեն: Ու ստեղ հարց ա առաջանում. որտեղի՞ց սկսել: Հանրակրթարանի՞ց, որտեղ դասավանդող նորմալ ուսուցիիչները շատ քիչ են, թե՞ մանկավարժական բուհից՝ նորմալ ուսուցիչներ ստեղծելով: Մի տեսակ հավի ու ձվի պատմություն ա: Ու եթե խնդիրը համակարգային լուծում չստանա, լոկալ լուծումներով նորմալ արդյունքի հասնելու համար երևի մի հարյուր տարի պետք ա:
«Ինձ թվում ա՝ ավելի շատ էստեղ խնդիրը ոչ թե ինչ անելը կամ ինչու անելն ա, այլ ինչպես անելը:»
Միգուցե, Բյուրի ջան, էդ երեքն էլ փոխկապակցված են, ու էստեղ գերակայություններ որոշելն ուղղակի անիմաստ ա:
«եթե խնդիրը համակարգային լուծում չստանա, լոկալ լուծումներով նորմալ արդյունքի հասնելու համար երևի մի հարյուր տարի պետք ա»
Որ խնդիրը, որ կրթությունը որակյալ չի՞՞՞՞՞, բա որակյալը ո՞րն ա...ՄԵԶ համար:
Համակարգայինը ո՞րն ա, հո չե՞ս կարող մի 1,5 միլիոն մարդու փոխել: Անգամ 1400+մի քանի դպրոցի համար ուզենաս էլ էդ մի միլիոնից չես կարող լավ ուսուցիչ գտնել: Թե՞ հնարավոր ա.... Երևի էնքան էլ չէ, որովհետև իրենց ո՞վ ա կրթելու, հետևելու և այլն: Բայց կարելի ա դպրոցում ամեն առարկայից մեկն ունենալ, էլի բոլ ա....
Իսկ լոկալը ո՞րն ա: Սեբաստացի՞ն, Արգենազա՞նը: Քանի՞ տարում ունեցանք էս դպրոցները: Քանի՞ ծնող ա իրենց երեխեքին վստահում էս դպրոցներին: Էս վիճակագրության վերլուծությամբ կարելի ա մոտավորապես հասկանալ, թե 100, 200 կամ էլ 20 տարի ա պետք, թե՞ ինչքան: Ու ընդհանրապես հանրակրթության ապագան սա՞ ա, թե՞ ստանդարտացված դպրոցը:
Էդ համակարգայինը մատի փաթաթան ենք սարքել ու պուճուր հնարավորություններին բանի տեղ չենք դնում: Թող «լոկալ» լինի, ինչ ա եղել որ... Թող ԲՈԼՈՐ ուսուցիչներին, օրինակ, մինչև դպրոցում աշխատելը սովորացնեն տարրական համակարգչային հմտություններ ու թե ինչպես իրենց դասերի ժամանակ իրենք օգտվեն ՏՀՏ-ից: Շատ էլ լոկալ լուծում ա, բայց կան լոկալ բաներ, որոնք սարից գլորվող ձնագնդիկային են բնույթով...
Չգիտեմ, Բյուրի ջան, ես համակարգայինին էս նեթուորքային ժամանակներում քիչ մը չեմ վստահում, մանավանդ մեր խորը նստած հակահամակարգային անվստահությամբ:-)
"Որ խնդիրը, որ կրթությունը որակյալ չի՞՞՞՞՞, բա որակյալը ո՞րն ա...ՄԵԶ համար:"
Հա, սա էն մեծ հարցն ա, էն ինչն ա: Ես որակյալ կրթության իմ պատկերացումներն ունեմ, որը, կարծում եմ, շատ ընդհանուր ա ու կարա աշխատի աշխարհի ցանկացած երկրում, ու նորից հարցը գալու, կանգնելու ա ոչ թե ինչի, այլ ինչպեսի վրա:
"Համակարգայինը ո՞րն ա, հո չե՞ս կարող մի 1,5 միլիոն մարդու փոխել: Անգամ 1400+մի քանի դպրոցի համար ուզենաս էլ էդ մի միլիոնից չես կարող լավ ուսուցիչ գտնել: Թե՞ հնարավոր ա.... Երևի էնքան էլ չէ, որովհետև իրենց ո՞վ ա կրթելու, հետևելու և այլն: Բայց կարելի ա դպրոցում ամեն առարկայից մեկն ունենալ, էլի բոլ ա....
Իսկ լոկալը ո՞րն ա: Սեբաստացի՞ն, Արգենազա՞նը: Քանի՞ տարում ունեցանք էս դպրոցները: Քանի՞ ծնող ա իրենց երեխեքին վստահում էս դպրոցներին: Էս վիճակագրության վերլուծությամբ կարելի ա մոտավորապես հասկանալ, թե 100, 200 կամ էլ 20 տարի ա պետք, թե՞ ինչքան: Ու ընդհանրապես հանրակրթության ապագան սա՞ ա, թե՞ ստանդարտացված դպրոցը:"
Սեբաստացին ու Արեգնազանը լոկալ լուծման մասնավոր օրինակ են: Բայց լոկալ ասելով կարելի ա հասկանալ, օրինակ, ինչ-որ ճ կլասի դպրոցում կենսաբանության ուսուցիչ, որն օգտագործում ա ՏՀՏ-ն իրա դասերի ժամանակ:
Համակարգային ասելով ես պատկերացնում եմ քանդել ամբողջ կրթական համակարգն ու զրոյից սկսել: Ու չվախենալ ռադիկալ քայլերից: Բայց էս դեպքում պլանավորում ա պետք: Ես նկատել եմ, որ մենք չենք սիրում պլանավորում, մենք միանգամից անցնում ենք կիրառման, դրա համար նույնիսկ լավ գաղափարները վատ են իրականացվում: Ու անկեղծ ասած, ես ԿԳՆ-ի նկատմամբ էդքան էլ վատ չեմ տրամադրված:
«Համակարգային ասելով ես պատկերացնում եմ քանդել ամբողջ կրթական համակարգն ու զրոյից սկսել:»
Բյուրի ջան, էստեղ մեր ճանապարհները բաժանվում են: Պլանավորումը լավ բան ա, բայց հենց սկսես պլանավորել, կտեսնես, որ միշտ չի, որ քանդելը լուծում ա: Քանդել պետք ա, բայց ոչ ամեն ինչ: Ու քանդենք, ի՞նչ սարքենք, իմ հարցը դա ա, ինչո՞ւ սարքենք: ՄԵՆԱԿ նրա համար որ եղածից դժգոհ ենք՞՞՞՞՞՞: Բայց ինչո՞ւ ենք դժգոհ... լավ ես սկյուռիկի նման հիմա պտտվում եմ մի ուրիշ արկղում, նույնն ինչ անում են իմ շատ կոլեգաներ:-)
Բյուրի ջան, ապրես, որ ժամանակ ես գտնում արձագանքելու:
P.S. Ես կակ-ռազ ԿԳՆ-ի հետ լավ չեմ, ու նենց չի, որ իրանք ինձ վատություն են արել:-))))))))
P.P.S. Ես ուզում եմ, որ մենք խոսենք, օրինակ էն մասին, թե մենք ինչ ենք ուզում, որ կրթությունը մեզ տա՝ մենակ տնտեսական առավելություն, թե՞ մտածող քաղաքացի (պահ, մըթամ մարդ շատ կա, մի հատ էլ քաղաքացի), սոցիալակա ինչ բենեֆիթներ ենք ուզում, հիմա ինչ-որ բան տալիս ա էս համակարգը, ու սենց բաների մասին: Թե չէ մոդել-բան ինձ չի հետաքրքրում. որ որոշենք ինչ ենք ուզում ու ՀԱՍՏԱՏ, մի 10 խելոք մարդ, քեզ էլ ներառյալ, 19-րդ դարի ճապոնական պատվիրակության նման Վարդանյանի փողերով կուղարկենք OECD թոփ 5 երկրներ ու մաշտոցյան մոդելով հետ կգան:-)))))))))))
Քրիստ, քանդել ասելով ամեն ինչ նկատի չունեմ, օրինակ շենքերը կարելի ա պահել :)))
Բուհական կրթության վրա օրինակ բերեմ, թե ոնց կարելի ա քանդել ու նորից սարքել: Նախ, ինձ թվում ա՝ Երևանի մասշտաբի քաղաքի համար էդքան պետական բուհերի գոյությունն ուղղակի անխղճություն ա, անիմաստ փող ա ծախսվում հազար տեսակի ադմինիստրացիա պահելու համար, որոնք ըստ էության բան չեն անում: Դրա համար առաջարկում եմ ուղղակի բոլոր բուհերը միացնել մեկի մեջ, բոլորին գործից հանել ու զրոյից մրցույթով գործի ընդունել՝ փորձելով ամեն ոլորտից մի ընտիր մասնագետի համոզել, որ գոնե կես տարով գա, դաս տա: Պետք ա նաև ժամանակակից լաբեր ու գրադարաններ կառուցել:
Ուսանողների ընդունելությունը կարելի ա ըստ համապատասխան ռեսուրսների կազմակերպել: Եթե չկան համապատասխան թվով դասախոսներ, կարելի ա սկզբում քիչ ուսանողների ընդունել (սրա արդյունքում կրթագաղթը կուժեղանա, բայց հետագայում կարելի ա իրանց առաջարկել դասավանդել էդ մեկ համալսարանում):
Էհ չգիտեմ, անկապ մտածում եմ էլի:
Լավ հարց ես տալիս. իրոք, ինչու՞ ենք դժգոհ: Կարամ մի շարք պատասխաններ տամ. որովհետև էդ համակարգից մտածող քաղաքացի դուրս չի գալիս, որովհետև ինֆորմացիայի հոսքը միակողմանի ա, ու էդ ինֆորմացիան էլ միշտ չի, որ նոր ա, որովհետև ավելի շատ ինֆորմացիայի հոսք ա, ոչ թե հմտությունների փոխանցում: Արդյունքում՝ էդ կրթական համակարգից լավագույն դեպքում դուրս են գալիս ուղեղում տոննաներով անպետք զիբիլ լցրած գերազանցիկներ, իսկ վատագույն դեպքում՝ մարդիկ, որոնք էդ զիբիլն էլ չունեն:
Հա, մեկ էլ շատ ահավոր ա, որ Հայաստանում կրթությունն ու գիտությունն առանձին-առանձին են տեղի ունենում: Մտածող մարդ ստանալու համար պետք ա անպայման էդ երկու համակարգերը փոխկապակցված լինեն: Դպրոցից սկսած:
Ինչ վերաբերում ա ԿԳՆ-ին, ապա ինձ թվում ա՝ իրանք կանեն էն, ինչ պետք ա, եթե մենակ հասկանան, թե ինչ ա պետք (կամ գոնե չեն խանգարի, եթե ուրիշներն ուզեն անել):
Քրիստ, հավես ա, ես սիրում եմ կրթական թեմաներով խորանալ:
Բյուրի ջան, հլա տես հեչ նման ա՞՞՞:-)))))
http://www.tert.am/am/news/2014/09/13/national-project-for-excellence-/
Չէ, հեչ նման չի :D Էլի իրանց սիրած ամպագոռգոռ բառերը, ուֆ: Չգիտեմ՝ լուրջ քննարկե՞մ էս հոդվածը, թե՞ ժպտամ, անցնեմ առաջ :)))
Մեկ էլ նախկին վարչապետի ասած գիտելիքահենք տնտեսությունը: Ուֆ
Post a Comment