Curriculum and Learning: Towards a Competency-based Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM) Curriculum Reform in Armenia/Մաս II

 Նոր չափորոշիչի ազդեցությունը սովորելու վրա

7-րդ գլխում արդեն ամենաէական ազդեցությունը պիտի գնահատվի։ Մեթոդաբանությունը թվում է տեղին՝ համեմատում են տարբերությունը մարզերի և դասարանների միջև, որտեղ կիրառվել է կամ էլ ոչ, նոր չափորոշիչը՝ differences-in differences approach։ Item Response Theory, Classical Test Theory։ Էս երկու մոդելներն են կիրառվել սովորողների գիտելիքի վրա չափորոշիչի փորձարկման ազդեցությունը գնահատելու համար։ Անկեղծորեն չեմ հասկանում, զեկույցում ինչ ա գրված։ Սա հասկանում եմ, նույն Item Response Theory-ով արված հետազոտություն ա՝ https://journals.aps.org/prper/pdf/10.1103/PhysRevSTPER.4.010102, իսկ էս զեկույցում նկարագրված կիրառությունը չեմ հասկանում։ Էջ 57-ում առանձնացված հատված ա, որտեղ նկարագրում ա, թե մոդելը ոնց ա կիրառվել։ Չեմ հասկանում... Ու քանի որ չեմ հասկանում, չեմ կարողանում հասկանալ, ոնց են եկել էն եզրահանգման, թե չափորոշիչի երկու տարվա փորձակման արդյունքում վեց ամսվա հավելյալ ուսումնառություն են ստացել մասնակից աշակերտները։ Սա էլ լավ չեմ հասկանում, ասենք հավելյալ ա, նաև որակյա՞լ ա։ Խնդիրը նաև անգլերենն ա.... Հետազոտողների անգլերենի վրա չեն կասկածել։-))))))))))))) Հա, բայց կարելի՞ ա կասկածել մի հետազոտական թիմի վրա, որ ղեկավարում է Սթենֆորդի ու Հարվարդի դասախոս, էլ չասած Քեմբրիջի շրջանավարտ։-))))  

Էս մասի վերաբերյալ՝ էսքանը.... իմ ժամանակն ափսոս ա... բայց... ԿԳՄՍՆ ամեն տեղ թափահարում ա «անկախ փորձագիտական կարծիքը».... 

Curriculum and Learning: Towards a Competency-based Science, Technology, Engineering, and Mathematics (STEM) Curriculum Reform in Armenia/Մաս I

Փետրվարին կարդացի, որ բնագիտական առարկաների նոր չափորոշչի պիլոտը շռնդալից արդյուքներ ա գրանցել, ըստ՝ ՀԲ փորձագետների: ՀԲ կայքում գտա գնահատման զեկույցը: Ես էլ լինեի ՀԲ-ի տեղն, անպայման սա կգրեի, նույնիսկ մեծատառերով ու առավել ևս էս դեպքում:-))))

The World Bank does not guarantee the accuracy, completeness, or currency of the data included in this work and does not assume responsibility for any errors, omissions, or discrepancies in the information, or liability with respect to the use of or failure to use the information, methods, processes, or conclusions set forth. 

9 ֆոնտով, 72-էջանոց, 8-գլխանոց զեկույցում միայն վերջին 2 գլուխն իրենց 22 էջով են գնահատման մասին (էջ 39-61), մնացածը՝ դիսկրիպտիվ տեքստ ա, օգտակար, բայց դիսկրիպտիվ: Կյանքում էս աստիճանի քաղաքական հետազոտություն չէի կարդացել: Դե, չէ, սուտ եմ ասում, սա ավելի էդպիսին ա՝ https://www.researchgate.net/publication/377731465_Information_and_psychological_warfare_in_the_context_of_the_war_between_Azerbaijan_and_Armenia:-))))))))))) Բայց մյուս կողմից էլ մի ծրագիր, որն իրականացվում ա հենց ՀԲ տեխնիկական ու ԵՄ ֆինանսական աջակցությամբ, ո՞նց կարող ա հենց ՀԲ կողմից վատ գնահատվի:-))

Չափորոշիչների փոփոխության գնահատում

1. Գնահատումը դիտարկում է երեք ասպեկտ՝ 1. չափորոշչի ընդլանում՝ նոր թեմաների ավելացում, առանց հները հանելու, 2. բովանդակության ծանրաբեռնվածություն՝ առկա ժամանակ/պարտադիր բովանդակության ծավալ համամասնություն և 3. ծանրաբեռնվածության ընկալում՝ ուսուցիչների ընկալումը՝ չափորոշիչով և դրան համապատասխանող նյութերով դասավանդելու վերաբերյալ: 

Խնդիրներն սկսվում են հենց առաջին պարբերությունից.

1. Ամբողջական գնահատման զեկույցը վերաբերում է ԲՏՃՄ-ին, այս հատվածում վերլուծվել է միայն մաթեմատիկայի չափորոշիչը: 

2. Ուսուցիչների հարցում է արվել: Սկզբում ասվում է պիլոտի առաջին տարում մասնակցած բոլոր ուսուցիչների կեսից ավելիի հետ: Հետո ասում է «բոլոր ուսուցիչների» հետ՝ 260 մաթեմատիկայի և 162 գիտությունների: Հիմա էս թվերը կե՞սն են, թե՞՝ ամբողջը: 

3, 19 ՖԽ են արել, և հիմնական բացահայտումը բառացիորեն՝ The FG sessions conducted with teachers who implemented the pilot program provided valuable insights into the potential issue of overload. 

- potential issue of overload - ընդամենը նախորդ ենթաբաժնում՝ The results of the survey with teachers suggest that while it seems they are keeping pace with the new curriculum, their confidence in the adequacy of the time allocated to each topic declined over time. Իսկ սրան նախորդող ենթաբաժնում՝ The same comparison of odl and new curricular documents show that learning objectives have generally remained teh same of decreased, but learning outcomes have subsantially increased in most subjects, suggesting the new curriculum is overloaded. 

- Երևի պիտի ՀԲ փորձագետ լինես, որ այս երկու բացահայտումներից հետո համարձակվես գրել potential issue of overload😂

- Եթե ես որպես ուսանող նման finding  գրեի, հինգ անգամ կստիպեին խմբագրել թեզս..... Բայց էս հիմնական բացահայտման տակ մի երկու դիտարկում այնուամենայնիվ կա. (ա) որոշ առարկաների (առանց նշելու, թե որոնք են այդ առարկաները) ուսուցիչներ ասում են, որ չափորոշիչը չափազանց ընդգրկուն է, (բ) ուսուցիչները (էլի պարզ չի բոլոր առարկաներից, որոշներից, որոնցից) ասում են, որ գործնական աշխատանքը նվազեցնում են կամ բաց թողնում, որ հասցնեն տեսական մասը ներկայացնել, մի բան որ ուղղակիորեն հակասում է նոր չափորոշչի առանցքային նպատակին, (գ)  ըստ տնօրենների կարգադրության՝ ժամեր են կրճատվում, (դ) լաբորատոր աշխատանքի, նախագծային ուսուցման և ֆորմատիվ գնահատման պարտադիր բաղադրիչներն իրականացնելու դեպքում անբավարար ժամանակ է մնում առանցքային բովանդակությունը դասավանդելու համար: 

Էս ամենի արդյունքում ԿԶՆԱԿ-ը, միջազգային փորձագետների հետ, 2022-23 ուս. տարվա ընթացքում չափորոշչով նախատեսված ծանրաբեռնվածությունը աշխատում է նվազեցնել: 

Շարունակեմ: Մեթոդական հարցերը համառում են: Այդուհանդերձ, ենթադրենք, այնուամենայնիվ, ստացված տվյալները վստահելի են: Հիմնվելուվ դրանց վրա՝ ի՞նչ եզրահանգման կարելի է գալ չափորոշչի փոփոխության վերաբերյալ: 

Ես՝ այսպիսի. մաթեմատիկայի չափորոշիչը գերհագեցած է, քանի որ նոր թեմաներ ավելացված  են, հներն այնքան էլ կրճատված չեն, մյուս առարկաների դեպքում՝ պարզ չէ: Բոլոր ԲՏՃՄ առարկաներում բովանդակային ծանրաբեռնվածությունը մեծ է, թե՛ չափորոշչի վերլուծության, թե՛ ուսուցիչների ընկալման արդյունքներով: Ինչպիսի՞ն է հեղինակների եզրահանգումը: Չկա այդպիսին: Initial Lessons Learned and Next Steps բաժնում հղում է արվում մեկ այլ մեթոդի կիրառմամբ ստացված տվյալներին: Դրան դեռ կանդրադառնանք: 

Պարանո(յ)ա

"Paranoia is an instinct or thought process believed to be heavily influenced by anxiety or fear, often to the point of delusion and irrationality."

Չգիտեմ, էն վերջին՝ հաճախի մասով ասվածին հասնո՞ւմ եմ, թե՞ չէ, բայց որ մտահոգությունն քիչ մը շատ ա՝ հաստատ։ 

Աշակերտներն անվճար կայցելեն մշակութային հաստատություններ

ԿԳ նախարարի տեղեկացմամբ`նախագծի իրագործման համար պետական միջոցներից 400 մլն դրամ է նախատեսվել. «Ծրագրի մասին մտածել ենք այն ժամանակ, երբ դեռ ընդդիմություն էինք:  Շատ կարևոր է, որ երեխաները հաղորդակից լինեն մշակույթին, ուստի  պետությունը նման հնարավորություն է ստեղծում Հայաստանի շուրջ  350 հազար աշակերտի համար: Յուրաքանչյուր աշակերտ ուսումնական տարվա ընթացքում  մեկ անգամ  կկարողանա անվճար այցելել  երեք մշակութային հաստատություն:

Ինչի՞ չեմ իմ ընկերներից շատերի նման ուրախանում: Որովհետև պարանոյիկ եմ.....

Երբ կարդում եմ «անվճար», միանգամից պարանոյիկ փոթորիկ ա սկսվում ուղեղումս: Էս դեպքն էլ բացառություն չի: 400 միլիոնն անվճար ա՞՞՞՞:

Արարատյան բակալավրիատ, ԿԳՆ, ԱՅԲ ու կաշա

Կամ իմ սանատորիան ա ինձ ստիպում, կամ իսկականից էնքան եմ ջղային, որ դնջությունս էլ չի դիմադրում, դե, կամ էլ հայեցիությանն համահունչ կոմպլեմենտար ֆակտորային համակցության դրդմամբ, բջջայինով սենց բան եմ անում, քանի որ Գերմանիա տեղեր ինձ չի թողնում ուրիշի կոմպով իմ զինքս գուգուլ հաշիվ մտնեմ, քանզի վասնզի հեռախոս մը չունիմ... այո, հեռախոսն է, որ քեզ մարդ մըն է դարձուցիր ասիկա դարեն ի վեր.... էխ, բութն ինչ է, ադիկա էլ չունիմ էս կպչուն ստեղնաշարիս վրան։

Ինչևէ, ինչի՞ եմ ջղային։ ԱՅԲ-ի հետ կատարվող էս ամեն ինչի պատճառով։ Ոչ  միայն, բայց դե մի բան պե՞տք ա ընտրել ջղայնության վեկտորն ուղղելու համար։

Էս ամենում ինձ համար շատ ու ըստ էության ամենակարևոր բանը. քաղաքականության իրականացման առումով ոչ մի էական տարբերություն չեմ տեսնում նախորդ ԿԳՆ-ի հետ․․․ Լայվը, կարմիրով հեգնանքն ուղղված կոնկրետ անձի ու տենց բաները տարբեր են, ու էստեղ վերջանում ա տարբերությունը։

Մոդայիկ՝ դբա բաց նամակոտ

Ես տխրում եմ, երբ կարդում եմ Կրթական քաղաքացիական նախաձեռնության առաջարկները կրթության նոր օրակարգ ձևավորելու մասին: Եթե միայն 150 անհատ քաղաքացիներ նման առաջարկներ արած լինեին, չէի տխրի: Բայց երբ առաջարկների հեղինակները նաև 9-ը մասնագիտական կազմակերպություններն են, տխրում եմ: Էս էլ իրենք իրենց մասին՝

Ռազմահայրենասիրական

Հիմա մե՞նք ենք ռազմահայրենասեր, թե՞ ֆինները. 

TIMMS 2015. 4-րդ դասարան. մաթեմատիկա.

Ֆինլանդիան բայց շատ անքաղաքակիրթ դեմք ա. եկած-չեկած ինչ-որ բաներ ա ուզում ու դեռ մի հատ էլ բարձր հայտարարում ա էդ մասին: Բա դա «դաստիրակված», ինտելիգենտ պահվածք ա՞, չեմ հասկանում: 

Ասում ա, որ տարրական ու միջին դպրոցի ցածր դասարաններում ես ուզում եմ, որ երեխեքը մաթեմատիկա սովորեն, որ ոչ թե անկապ ով ինչ ստացվի անի, այլ ՆՊԱՏԱԿ ունենան ու նորմալ սոցիալական շփում.... Չեք հավատո՞ւմ. էս էլ իրենց բառերով, մեզանից շատերի համար ավելի հասկանալի լեզվով. 

Finland recognizes the significant influences of mathematics education on students’ intellectual growth and their ability to advance purposeful activity and social interaction.1 

Մենք ոչ մի բան չենք ասում.... Ինչպե՞ս կարելի է ընդհանրապես բարձրաձայնել ցանկությունների մասին, ֆու: Չնայած, երևի որ հարցնեն էլ, չենք իմանա ինչ ասել...

Ֆինլանդիան ասում ա, 1-2 դասարաններում ես ուզում եմ, որ երեխեքը ոչ թե ուղղակի մտածել, այլ մաթեմատիկորեն մտածեն, էսպիսի մի գործիք ունենան մտածելու համար ու համ էլ կենտրոնանան, ԼՍԵՆ, ԽՈՍԵՆ իրար ու ուրիշների հետ ու կամաաաց հիմքը դնենք, որ հետո սկսենք մաթեմատիկական հասկացություններից խոսել երեխեքի հետ.

In the first and second grades, mathematics instruction focuses on mathematical thinking as well as concentration, listening, and communication skills, while providing a basis for the formulation of mathematical concepts and structures.1 

Մտածե՞լ, էդ ի՞նչ բան ա, և ի վերջո, չէ՞ որ հնագույն ազգ մըն ենք մենք, ուրեմն էսքան դար չենք իմացե՞լ, ոնց մտածել... Ու ասում ենք. «սովորացնենք» թվաբանություն, բնական թվեր ու դրանց հանում-գումարում, արագություն, ժամանակ ու հեռավորություն, բազմապատկում, բաժանում, հանրահաշվական արտահայտություններ, կոտորակ ու մի երկու երկրաչափական մարմին.

The mathematics curriculum for Grades 1 to 4 includes the following main topics:

·         Arithmetic operations

·         Natural numbers

·         Addition and subtraction with natural numbers

·         Speed, time, and distance

·         Multiplication and division with natural numbers

·         Algebraic expressions and computations

·         Fractions

·         Geometric shapes and their study.2

Հլա տեսեք Ֆինլանդիայում երկրաչափություն ի՝նչ բանաստեղծական ա հնչում. 

·         Geometry—Observing and describing spatial relationships; observing, describing, and naming geometric shapes in the environment; recognizing, explaining, and naming two- and three-dimensional figures; basic geometric concepts such as point, line segment, line, half line, and angle; making, drawing, and tracing two-dimensional figures and recognizing and constructing three-dimensional figures; and simple reflections and dilations.1

Սա քիչ ա, 1-2 դասարանում ջիգ են թափում, որ երեխեքին համոզեն  բանաստեղծություն գրեն. 

Data Processing and Statistics—Looking for, collecting, and storing data; and reading simple tables and diagrams and presenting collected data as a graph. 1

Որ մտածում եմ մեր սիրուն ու անկրակ երեխեքի  մասին, տխրում եմ...

Արամազդի հարցի մասին:-)

Քանի որ խոսք գնաց բլոգներից, բլոգում էլ պատասխանեմ, քանի որ ես ՖԲ հիմնականում չսիրեցի:-) Ու պատճառն էլ հիմար ու հասարակ՝ որոշակիորեն պարտադրված «անմիջապեսությունն» ու ինտերակտիվությունն իմ բանը չեն:-) 

Երբ կարդացի հոդվածը՝ հիշեցի ինձ մի 15 տարի առաջ, երբ ոգևորված դասավանդում էի ու սովորում դասավանդելու մասին: Հավատ կա էս հոդվածում, պրպտելու, գտնելու պատրաստակամություն, որն էսօրվա օրով հրաշք ա: 

Շատ շաշ-մաշ ու ջղային

Ես հասկանում եմ, որ «ինչ անել»  հարցը հավերժական հարց ա: Էդ շարքից ա: Ու մենք մտել ենք էդ մի արկղը, թեկուզ և մեծ, ու դուրս չենք գալիս՝ ինչ անենք, հա ինչ անենք: Իսկ եթե մի պահ հանգիստ նստենք էդ արկղի մեջ, մկան նման կատաղած էս կողմ-էն կողմ չընկենք ու մտածենք, ի՞նչ կլինի որ: Մտածենք, թե ինչու ենք ուզում ինչ-որ բան անել... Որովհետև ինչերն ըստ էության կծնվեն էդ ինչուից:

Երջանիկ տգիտություն /սիրուն բառ ա/

Մի քիչ առաջ Բյուրիի նեղսրտած արձագանքը տեսա. 

Տեսեք Հայաստանում լեզվաբանական նորմալ հետազոտությունների բացակայության հետևանքով ինչ կարգի հոդվածներ են ստեղծվում: Որ ժամանակ ունենամ, կետ առ կետ կանդրադառնամ էս հոդվածին:

http://www.lingref.com/isb/4/092ISB4.PDF

www.lingref.com

Իհարկե, խնդիրը  միայն լեզվաբանության ոլորտում հետազոտությունների բացակայությունը չի, ու իհարկե, հոդվածում հազարումի բան կա անդրադառնալու: Միլիոն: Ու հետաքրքրությամբ կսպասեմ, որ Բյուրին ժամանակ ունենա:-)

Հանրակրթական դիտարկում

Ես մի քանի շաբաթ ա ինձ համար բզբզում եմ, թուղթ-մուղթ եմ գրում ու հենց նոր հետաքրքիր մի տվյալ գտա: TIMSS-ի մասին լսած կլինեք. 4-րդ և 8-րդ դասարաններում մաթեմատիկական գիտելիքների միջազգային չափիչ գործիք ա:-) Հայաստանում կիրառվել ա 2003 և 2007 թվականներին: 2011-ի տվյալները դեռ չկան (գոնե պաշտոնական կայքում): 

Հիմա ինչն էր հետաքրքիր. 

Էդ ՏԻՄԶ-ի արդյունքներն ըստ մակարդակների են՝ գերազանց (Advanced-625), լավ (High-550), միջին (Intermediate-475) և ցածր (Low-400): Հայաստանի համապատասխան տոկոսներն են.

4-րդ դասարան՝ 2007թ. - 8, 28, 60, 87 և 2003թ. - 2, 13, 43, 75 : 

8-րդ դասարան՝ 2007թ. - 6, 27, 63, 88 և 2003թ. - 2, 21, 54, 82 :

Հետաքրքիրն էն ա, որ 2003թ. համեմատ հանրակրթական որակը չի ընկել ու նույնիսկ հակառակը, հատկապես գերազանց սովորողների դեպքում... Իսկ առօրյա փորձն ու բնազդը հակասում են էս վիճակագրությանը: Իհարկե մեթոդոլոգիայի ու նման հարցեր կան, բայց ըստ էս «կշեռքի» մենք միջին «մտավոր վիճակում» ենք... Կահնեմանն ասում էր, որ մենք հակված ենք ընտրելու ինտուիտիվ գրավիչ տվյալները:-) 

Բայց ուրիշ հետաքրքիր բաներ էլ կան. 

ա. 2003-ին գերազանց աշակերտների տոկոսը չի պակասում, լավերինը նույնիսկ ավելանում ա, ինչը չի կարելի ասել 2007-ի մասին: Փաստորեն, միջին դպրոցում որակի խնդիրն ավելի լուրջ ա. լավերի տոկոսը նույնիսկ ընկնում ա: 

բ. Գերազանց սովորողները հանրակրթության կարիքը շատ էլ չունեն...Մեզ են երկրորդ թիվն ա պետք՝ «լավը»: Մեր հանրակրթության խնդիրն էդ ա: 63 ու 88-ով «գիտելիքահեն» պետություն չես դառնա: 

Դե լավ հոգնեցի թվերից, գնամ մի քիչ լավ բաներ լսեմ:-)

Մի քիչ էլ դպրոցից

Գրեթե երրորդ ամիսն է, որ դասավանդում եմ: Երկու տարվա ընդմիջումից հետո ուսանողներս այսօր.

- Ոչ մի խնդիր չունեն սխալ-մխալ անգլերեն խոսելիս: Սխալներով, բայց շատ սահուն բացատրում են իրենց միտքը: Նախկինում ամբողջ լսարանում 2-4 հոգի էր էսպիսին: Grammar-Translation-ից հարմար մեթոդ՝ սխալներից իրենց հետ վարժեցնելու համար չգիտեմ;-)

Հարավկովկասյան երկրների հանրակրթական նպատակների համեմատություն

Ինձ համար շատ հետաքրքիր համեմատություն ա, ու ես ընտրում եմ Վրաստանը. թեև երբեմն կարծես թե նույն միտքն ա, բայց ճոռոմություն չկա, որի տակ  շատ հաճախ քողարկվում ա գործ չանելը: Իսկ ակտիվ ուսանող անհատից լավ բան ես էս կյանքում քիչ գիտեմ:

The overview of main objectives of primary and secondary education as defined by legal acts

Մեեեեեեծ ու վսեմ

Երեկ սեմինարի էի, որի նպատակն էր ուսուցիչներին բացատրել իրենց առարկայի կարևորությունը՝ աշակերտներին ու նրանց ծնողներին, ընդհանրապես հետաքրքրված լսարանին ներկայացնելով դրա հակիրճ նկարագիրը: Սեմինարն սկսվեց այս գործընթացը «վաճառք» հասկացությամբ նկարագրելով ու գնաաաաց... Ես հասկացա (արդեն որերորդ անգամ. պառավել եմ, հա հասկանում  ու վերահասկանում եմ, բայց վերջը չի երևում;-)), թե որքան են արժեզրկվել բառերը... Տաճար, հոգևոր, ներքին պարտք... Արդեն չեմ կարողանում համբերատար լսել, թե ինչպես «կրթելը դա սուրբ պարտականություն է» ու նման բաներ: Ինձ վրա, ում մոտ թվերը մի էնպիսի մտավոր մշուշ են ստեղծում, որ հանրահայտ ոզնուց էլ ավելի եմ մոլորվում, էն փաստը, որ վերջին տարիներին աշխարհում 50 հայկական դպրոց է փակվել ու բացվել 2000 թուրքական, մտրակի հարվածի ազդեցություն է թողնում, ու ես պատրաստ եմ վաճառքի... պատրաստ եմ վաճառել, եթե դրանով տեսակ եմ ավելացնելու՝ գայթակղելով, համոզելով ու որակ ապահովելով:

Բայց դե մյուս կողմից էլ էս արևմտյան վաճառել-մաճառելն էլ հեչ դուրս չի գալիս... Մի բան էն չի...

Ու էլի հանգում եմ պատմության կարևորությանը. դու ընտրիր քո պատմությունը՝ վաճառք, հոգևոր վերածնունդ, ինչ ուզում ես դա անվանիր, ու մնա դրան հարազատ,  կամ էլ անկեղծորեն բացատրիր, թե ինչու մի օր որոշեցիր շեղվել դրանից: 

Մեծ-մեծ մտքերն էնքան են շատացել, որ շատությունից փոքրացել ճղճիմ բաներ են դարձել... բայց միջինն էլ չեմ գտնում... բայց աշխատում եմ էդ ուղղությամբ:-)

Ինչ են ասում հետազոտողներն օտար լեզվով կրթության կազմակերպման մասին

Ասեմ, որ համեմատական կրթությունն ինձ համար ինչքան հետաքրքիր, էնքան էլ հակասական ասպարեզ ա հասարակական գիտությունների շարքում: Սա որպես նախաբան, մի քիչ անտեղին, բայց դե հիմա...

Ուղղակի ուզում էի ասել, որ British Association of Comparative and International Education էս մի քանի օրն օնլայն քննարկումներ ա կազմակերպում: Տարբեր թեմաներով: Հա, մասնակացության համար ուղղակի պիտի գրանցվել՝ http://www.baice.ac.uk/forum:  Երեկվա թեմայի շրջանակներում արծարծվեց օտար լեզվով կրթության կազմակերպման հարցն ու ահա ինչ է ասում էդ մասին Օսլոյի համալսարանի պրոֆեսորներից մեկը, ով էս հարցում հեղինակություն ա, նույնիսկ անգլոսաքսոն սնոբների մեջ. 

School improvement...

A while ago I was presenting a paper at a conference on school effectiveness and improvement in Mexico. After the presentation a strange guy in jeans, cowboy boots and a suspicious black leather holster on his hip approached me and introduces himself as a school principal from a remote pueblo somewhere on the border with the US. He said he wanted to share the success story of his school.

Apparently, they had a big issue with student achievement there. So, he decided to invite the fathers of the 8 graders to take the mid-term exams with their children. Mind you, the results were to be announced publicly... He invited the fathers to do the same for the finals as well. And, lo and behold, students suddenly wanted to learn!

Obviously, taking the exams made these farmers appreciate the hard work of learning and they started both learning themselves and assisting their kids in their learning process...

Javier Murillo


You can stuff the teacher room with 1000s of books, but this will not make them read if the reading culture is not there. You have to create such a culture, before you can nourish it! I would like to share a successful school improvement project in one of the schools in New Delhi.

About two years ago, a new principal was appointed to this school. To encourage the school to turn into a learning organization, she introduced DEAR time: Drop Everything And Read. At a certain time during the classes a bell goes on in the whole building and a sign flashes in all classroom, offices and corridors: DEAR. Everybody, even the cleaning personnel has to stop whatever they are doing at the moment, pick a book at hand and read for 45 minutes. Every day!

Now my kids can shout DEAR at home and well, we don´t have a choice, we read….

Tarika Roy

IoE: լղոզված, ընդհանրական դիմանկար

Մի քիչ էլ բրիտանական այս համալսարանի անցուդարձից:

Կառավարումը դեռևս հիմնված է ավանդական թղթաբանության վրա, թեև ջանքեր (իհարկե լուրջ) արվում են էլեկտրոնային կառավարման ուղղությամբ: Սակայն ինչքանով որ ես եմ առնչվել, առայժմ օգտագործվում են միայն դրա տվյալների հավաքագրման և պահպանման գործառույթները: Դեռ 2000թ. ԱՄՆ-ի սովորական համալսարաններից մեկը վաղուց բոլոր վարչարարական գործառույթներն իրականացնում էր էլեկտրոնային կառավարման միջոցով...

Օրինակ. համալսարանում կա այսպես կոչված «Ուսանողների աջակցության կենտրոն»: Կենտրոնի ծառայությունից օգտվելու համար անպայման մի լավ գիրք պետք է վերցնես հետդ: Միշտ հերթ է, մեծ:-) Իսկ հերթերը գոյանում նաև այն պատճառով, որ մոտենում ես ու հարցնում.

- Ներեցեք, մեկ շաբաթ առաջ տեղեկանք էի խնդրել: (Ընդ որում, հատուկ փաստաթուղթ ես լրացնում, օնլայն դիմել չես կարող):
- Մեկ րոպե (կանգնում է, գնում սենյակի անկյունում դրված սեղանի մոտ, նայում բազմաթիվ ծրարներն ու վերադառնում): Ներեցեք, այստեղ չկա, ես փորձեմ պարզել իմ կոլեգաներից (Հեռանում է դեպի հաջորդ երկաաաար սենյակը, խոսում առաջին կոլեգայի հետ, հետո մոտենում երկրորդի սեղանին, հետո անհետանում ու վերադառնում): Ներեցեք, իմ կոլեգան, ով ստորագրելու էր տեղեկանքը, հանդիպման է, մի քանի ժամից նորից եկեք, լա՞վ:
- Լավ, իհարկե («Տեսնես կոլեգաների հետ ներքին կապով հնարավոր չի պարզել, կա՞ տեղեկանքը, թե՞ ոչ: Չկա՞ արդյոք online tracking system, ում ինչ փաստաթուղթ են տվել, երբ, երբ է վերջնաժամկետը»...)

Լավ, իսկ բուն կրթական գործընթացն այսպիսին է: Մագիստրատուրայի ծրագրերը կազմված են մի քանի դասընթացներից, որոնցից յուրաքանչյուր քառորդի ընթացքում պետք է ընտրել երկուսը միայն, ի տարբերություն մեր 5-6-ի: Դասընթացը կազմված է մոտավորապես 12 դասերից (շաբաթական մեկ հանդիպում), որոնցից յուրաքանչյուրն անդրադառնում է տվյալ ակադեմիական թեմայի ենթաթեմաներից ու հիմնախնդիրներից մեկին: Դասընթացն ունի համակարգող, ով պատասխանատու է դասընթացի կառուցվածքի, բովանդակության և մատուցման համար, իսկ առանձին դասերի վարման համար հրավիրվում են տվյալ թեմայով հետազոտություններ իրականացնող դասախոսները: Արդյունքում, յուրաքանչյուր դասընթացի ընթացքում կարող ես հանդիպել 3-8 տարբեր դասախոսների: Ընդհանրապես բրիտանական համալսարանների հիմնական գործառույթներից մեկը, բացի բարձրագույն կրթության ապահովումը, հետազոտությունների իրականացումն է, և յուրաքանչյուր դասախոսի որակավորում և հեղինակություն պայմանավորված է իր հեղինակած հետազոտությունների թվով: Միայն անցյալ տարի IoE-ին 15 միլիոն փաունդ արժողությամբ հետազոտություններ է իրականացրել...

Ինչևէ, շարունակենք: Բացի դասախոսներից, դասընթացի «անձնակազմը» բաղկացած է tutor-ներից, որոնք դասի ընթացքում այլ դասախոսների հետ միասին մասնակցում են խմբային աշխատանքներին, իսկ քառորդի վերջում օգնում առանձին ուսանողների՝ կատարելու առաջադրանքը, որը հանդիսանալու է քառորդի ամփոփման և ուսանողի առաջադիմության գնահատման հիմնական գործիքը:

Դասավանդման մեթոդաբանության առումով առաջնային է դասախոսությունը: Դասի տևողությունը երեք ժամ է, որից առաջինուկեսը դասախոսը դասական լեկցիա է կարդում: Նույնիսկ նրանք, ովքեր ՏՀՏ-ով փորձում են դասախոսության բազմազանությունն ապահովել, դա անում են մի տեսակ ստիպված. ասես, ինչ-որ մեկն իրենց ասել է, որ դա պարտադիր է if you want to look cool ու իրենք էլ կիրառում են:-) Ինձ չափազանց զարմացրեց այն հանգամանքը, որ դասախոսների մի մասը կարդում է PPT slide-ները: Ընդ որում PPT կիրառելու առաջին կանոնը, որ ես սովորել եմ և անընդհատ համառորեն կաթացնում էին ականջիս ԱՄՆ-ում, սլայդների վրա ներկայացված տեքստի հակիրճությունն է, իսկ այստեղ հոդվածներից ամբողջական մեջբերումներ են ներկայացված 10 չափի տառատեսակով:-)

Հանրահայտ Blackboard-ը ընդամենը էլեկտրոնային տեքստերի գրադարանի դեր է կատարում: Սրանից ամենաշատն էի զարմացել, որովհետև ԱՄՆ-ում այս ծրագրի հնարավորությունների կիրառումը սպառիչ էր և հիանալի կերպով լրացնում էր լսարանային դասավանդումը: Բայց դեռևս վաղ է երեք դասընթացի հիման վրա ինչ-որ եզրահանգումներ անել: Թեև հենց երեկ կարդացածս հոդվածը, որը քննարկում էր բրիտանական համալսարանների ապագա խնդիրների ու մրցակցության թեման, նշում էր, որ բուհական դասախոսների կողմից ՏՀՏ կիրառումը կրթական գործընթացում դեռևս բարելավման կարիք է զգում:

Dido, Don’t believe in love, 2008

Հա, ո՞ւր հասանք: Դասերին:-) Դասի երկրորդ կեսին սովորաբար խմբային աշխատանք է կատարվում: Քննարկվում են տվյալ թեմային առնչվող հարցեր, կամ տվյալ հիմնախնդրի գործնական կիրառման օրինակները: Քանի որ օտարերկրյա ուսանողներն ապահովում են նման օրինակների բազմազանությունը, նման քննարկումները բավականին հետաքրքիր են: Օրինակ՝ իմանում ես, թե Եթովպիայում կամ Ֆիլիպիններում ինչպես, ինչու և երբ է զարգացել հանրակրթությունը (Եվրոպայի մասին, բնականաբար, իմանում ես դասախոսից:-)): Երբեմն, իհարկե, մեծ համբերություն է պահանջվում, հասկանալու տարատեսակ անգլերեններն ու դիմանալու մտքերի համակարգման փորձերին, բայց արդյունքն իսկապես արժի այդ ջանքին:-)
Յուրաքանչյուր դասին նախապատրաստվելու համար պետք է կարդալ առնվազն երեք հոդված կամ համապատասխան գրքից հատվածներ: Այստեղ անընդհատ խրախուսվում է ուսանողների համատեղ աշխատանքը, ամեն դասից առաջ հարցնում են, ձեր study group կազմե՞լ եք: Որը ենթադրում է ուսանողների փոքր խմբեր, որոնք դասերից առաջ կհավաքվեն ինչ-որ տեղ և ավելի անմիջական միջավայրում կքննարկեն տնային հանձնարարությունները: Մինչև հիմա քննարկան փոխարեն ստացվել է մեկ կամ երկուսի կողմից չկարդացողների համար տվյալ հոդվածների ամփոփում:-)

Նախանձելի գրադարան կա, իհարկե... Թե՛ ավանդական, թե՛ էլեկտրոնային: Եվ այդ ամենը կրթության վերաբերյալ: Հայաստանում կրթական որևէ հետազոտության զեկույց գտնելիս մի երեք ամիս հպարտորեն բոլորին հայտարարում էի, թե ինչ գանձ ունեմ մոտս, ինչ նորություն է (օրինակ, 2000թ. կատարված հետազոտությունը), հիմա ստիպված եմ նեղացնել կրթության մեջ հետաքրքրությունս, որպեսզի կարողանամ եղած գրականությունից արդյունավետորեն օգտվել:-) Դեռ չեմ հասցնում համալսարանում կազմակերպվող բազմաթիվ սեմինարներին մասնակցել, բայց աստիճանաբար դա էլ պետք է սովորել անել, որովհետև շատ հետաքրքիր միջոցառումներ կան: Մյուս անգամ էլ՝ դասախոսներից ու համակուրսեցիներից:-)

Քայլե՞նք, թե՞ մեքենայով գնանք:-)

Սիրում եմ նման դեպքերը:-)
___________________________________________________________________________
Մեր թեման փոփոխությունն էր: Սկսեցինք քաղաքական փոփոխություններից, ավարտեցինք տարիքայինով`

W. B. Yeats

When you are old and grey and full of sleep,
And nodding by the fire, take down this book,
And slowly read, and dream of the soft look
Your eyes had once, and of their shadows deep;

How many loved your moments of glad grace,
And loved your beauty with love false or true,
But one man loved the pilgrim Soul in you,
And loved the sorrows of your changing face;

And bending down beside the glowing bars,
Murmur, a little sadly, how Love fled
And paced upon the mountains overhead
And hid his face amid a crowd of stars.

Մտածեցի, որ հետաքրքիր համեմատություն կլիներ "When I'm 64"-ի (The Beatles) հետ: Քանի որ ամեն դեպքում սա լեզվի դաս է, փոքրիկ վարժություն սարքեցի. ուսանողները պետք է լրացնեին պատահական ընտրված բացթողումները (cloze), հետո լսեին երգն ու համեմատեին իրենց տարբերակները բնօրինակի հետ:

Անավարտ տարբերակից մի հատված.

I could be handy, mending a fuse
When your lights ____________.
You can knit a sweater by the fireside
Sunday mornings go ____________,

17 աղջիկ գրել էին. Sunday mornings go for a walk:-)

Բնօրինա՞կը: Ահա.

I could be handy, mending a fuse
When your lights have gone.
You can knit a sweater by the fireside
Sunday mornings go for a ride,

*********
Ինչպե՞ս են անցնում զույգերի հանդիպումները Հայաստանում: Իհարկե զբոսնելով:-) Արևմուտքո՞ւմ: Մեքենայի մեջ:-) Զգո՞ւմ եք ինչպես են աշխատում կարծրատիպերը/սովորույթը/կանոնները/փորձը: Մշակույթը: