Առավոտ լուսո

Գործի եմ գնում: 57 համարի ավտոբուսով: Ոչ մի բանով առավոտը չի տարբերվում նախորդ առավոտներից, ու ամենայն հավանականությամբ չի տարբերվելու հաջորդներից: Մեկ էլ հանկարծ ապակուն շատ մոտ արմունկս խուտուտ ա գալիս: Քանի որ թմրած եմ արևից, իսկ Բրանդերբուրգյան 1-ին կոնցերտն ինձ լրիվ ուրիշ «ավտոբուսում» ա տեղավորել, դրան էլ գումարած, որ առնվազն հինգդարյա լոռեցի եմ, աջով կամաաաաաաց հասնում եմ ձախին, որ տեսնեմ էդ ի՞նչն ա տենց խուտուտ ածում: Մինչև աջ ձեռքս տեղ կհասներ, ձախ աչքս միիի քիչ ավելի թափով շրջվեց ու ապակուն տեսավ բարալիկ ոտներով, կեռ, աջուձախ տնկված ու հատվելու անընդունակ երկաաար բեղիկներով ու անճոռնի, օվալաձև տուտուզով մի էակի: Երևի աջիս շատ շոշափելի ներուժի հավանական հետևանքներից դեռ չսթափված՝ եռանդով շագանակադեղնավուն տուտուզը թափահարում էր ու առջևի լղարիկ ոտիկներով գլխին վայ էր տալիս մի անհասկանալի միջատ, որ միջատագիտության իմ նվազագույն գիտելիքները թույլ չտվեցին տեղում դասակարգել որպես ճանճ կամ բզեզ ու դասակարգման իմ անկարողությունից դրդված՝ սկսեցի հետաքրքրությամբ վարքն նորա ուսումնասիրել: Հարդարվելը կամ սթափվելն ավարտելուց հետո սահասողալով ապակիով վերև մագլցեց ու թաքնվեց ապակին շրջանակող սև ռետինի անկյունում: Վիզս ցավեց երկար նայելուց, ստիպված սկսեցի մտածել: 

Ի՞նչ ա քաղաքակրթությունը: Բնազդայինից՝ մտածված վարքին անցում: Իմ բնազդն ինձ ասում ա՝ տուր սատկացրու: Մի վայրկյան, ավելի քիչ, ու ես սկսում եմ ապրել իր հետ: Էդ մի վայրկյանին հասնելու համար հինգ դար չէ, հարյուրավոր դարեր ենք ապրել: Մեզանից ոմանք հասել են մի վայրկյանին, մյուսներս՝ չէ: Էդ մի վայրկյանի արդյունքում ունենք, ասենք սկանդինավներ, չեղած վայրկյանի արդյունքում՝ Սուդան: 

Մի վայրկյանում ես հիշում եմ, որ ինքն ունի ապրելու իրավունք, ինչպես՝ ես: Ու քանի դեռ ինքն իմ իրավունքից ինձ չի զրկել, ես ու ինքը կարող ենք միասին ապրել: Ես մեծ եմ, ինքը՝ փոքր ու դա ավելի շատ ա օգնում հրահրում իմ բնազդային ճըլըպը: Բայց ես կարող եմ իրեն չսատկացնել, որովհետև մի վայրկյան մտածել եմ:

Մեծուփոքրն էլ ա հարաբերական...  բա որ մի հատ կծել էր ու պարզվել էր, որ 100,000-ից հենց մենակ ես պիտի «թունավորվեի» էդ խայթոցից:-)

Սենց էլի:-)

40-րոպեանոց անխռով անակնկալներ

Առնվազն 40-րոպեանոց: Դրանք շառ առաձգական են՝ 20-80-րոպեանոց: Հոտավետ ու արևաշատ, մարդաշատ ու խեղդուցիչ: 17 թաղամասից՝ Օպերա: 

Լինում են օրեր, երբ 40-րոպեանոց տուն-գործ «մայրուղին» գրքերով ու Whole Lotta Love-ով կարճելու հավեսս գլուխն առնում, փախչում ա ու հետ բերելու մասին խոսք էլ չի կարող լինել: Մի քանի անգամ անօգուտ փորձելուց հետո հանձնվել եմ, չեմ էլ փորձում: Միանգամից անցնում եմ ձախ կողմի մայթերին, քանի որ աստիգմատիզմի պատճառով աջ թեքվելուց հոգնում եմ: Հա, ես ինձ էդպես եմ համոզել:-)

Բայց քանի որ իմ աչքերն առանց կարդալու կյանքից հոգնում են, սկսում են կարդալ էն, ինչ կա գրքերից դուրս, օրինակ՝ պաստառները՝

«Իսկ դու ի՞նչ ես արել Արցախի համար»

Տո քեզ ինչ, ի՞նչ եմ արել... Ու ինչո՞ւ պետք ա ինչ-որ բան անեմ... Ի՞նչ իրավունքով ես ինձ հարցնում ինչ եմ արել, երբ երեխեքը սահման են պահում... Կատաղում եմ մի ուրիշ տեսակ... 

«Տարվա հայուհի»

Անպայման շիկահեր ու հարթեցված մազերով ու կեղծ կուսաթաղանթին հարիր ամոթխածության ժպիտներով կանայք են: Ու էլ ոչ մի բան... Ո՞վքեր են էս հայուհիները, ինչո՞ւ են իրենց տափուկ դենքերով փչացնում իմ քաղաքի հորիզոնն ու ծառերը: Գոնե մի բառ ասեք, տեսնեմ ինչու եք իրենց էնքան վերև կպցրել, որ ես ուզենամ իրենց նմանվել: Չէ հա, դա ինչ կարևոր ա: Կարևորը, որ կա Համազգային վստահության խորհուրդ, որը որոշում ա, որ այ էս մարդիկ իմ փողերով պետք ա անցնեն «կարմիր դարոժկով», իսկ եթե ես ուզում եմ իմանալ ովքեր են անցում, ինքն ինձ ասում ա «գնա գործիդ, գործ չունես, չեմ հասկանո՞ւմ». ինչ վատ գուգլ թռանսլեյթ ա որ:-) 

Այո, ես չար եմ ու նախանձ:-) Լավ ա, դեռ Սեռժին սիրելը պարտադիր չի.........

Ընտրական փախլավա կամ պերիֆերիաների ազատությունն ու շղթաները

Բախտի բերմամբ, թե պատահմամբ ես հայտնվել եմ որոշակի սոցիումնների պերիֆերիաներում, որտեղից կամոք կամ ակամա կարող եմ գլորվել դեպի միջուկ, չնայած երբեք չփորձելով հայտնվել հենց միջուկում, անգամ փորձելով հնարավորինս ոչ մի կերպ չհայտնվել միջուկում, կամ գլխկոնծի տալ դեպի մի ուրիշ սոցիում: Ընկերներս ու գործընկերներս, մարշրուտկաներն ու ինքնաթիռները, գյուղերն ու քաղաքները ինձ տեղավորում են մի սոցիալական իրողությունից մյուսը, մի խմբի միջուկոտ մոտիկությունից  դեպի դրա եզրերը կամ մի եզրից մյուսը:

Ծլնգիկ

Էս մի քանի օրն աչքովս նոր տերմին ընկավ: Սոցիոլոգիայի նորագույն գոհարներից՝ 

Precarity is a precarious existence, lacking in predictability, job security, material or psychological welfare.

Բայց ինչի՞ հիշեցի: Որովհետև հենց նոր զանգ ստացա: Անծանոթ համար էր։ Լարվեցի: Ու հետո հասկացա, թե ինչքան են էս նոր հեռախոսները մեր հաղորդակցությունը կառավարում: Առաջ էս պռիքերիթին հենց հաղորդակցության մեջ էր, իսկ աշխատանքը կանխատեսելի էր, ֆիզիկական ու հոգեկան բարեկեցությունը ևս: 

Տեսնես դրանի՞ց ա, որ հաղորդակցությունն ավելի ... քաղաքակիրթ էր ու անկեղծ: Չգիտեմ, ճիշտ բառ ընտրեցի, թե չէ, բայց տարիներ առաջ «լարով հեռախոսի» աղմուկից հետո հնչող ձայնը թեև անակնկալ էր, այն կարող էր լինել սպասված, հաճելի, տհաճ, այս զգացողությունների բոլոր հնարավոր ու անհնարին վարիացիաներով: Ու դու մի քանի վայրկյանում պետք է կարողանայիր կառավարել զգացմունքներդ ու արձագանքել: Հիմա լիքը ժամանակ ունես կառավարելու դրանք, որովհետև կարող ես ուղղակի չպատասխանել զանգին... Զանգողի անունը տեսնելով՝ սկզբնական կուսական զգացմունքը պարպվում ա անվան վրա ու պատասխանում ես՝ արդեն անկեղծության պատառիկներով ա երանգավորված: Ժամանակը կառավարելով՝ կառավարում ես անկեղծությունը, անակնկալը: 

«Չտեսնված ներկայացում»

Երևանում էնքան լավ չի, արդեն չորս օր, որ շոգն անգամ չի  խանգարում վատությանը: Իրիկունը գնացինք Մալյանի թատրոն. «Չտեսնված ներկայացում»: Ներկայացման մասին չեմ գրելու, պետք ա տեսնել: Ներկայացման վերջում Հենրիկ Մալյանն ասում ա. «Եթե կարողացել եմ մի հանդիսատեսի հուզել, եթե կարողացել եմ մեն մի հանդիսատեսի ազնվացնել, ես արվեստագետ եմ...» Ներկայացման ավարտից հետո հաստատ գոնե մի տասնյակ ազնիվ մարդ դուս եկավ դահլիճից...

Լսում եմ Մալյանին, նայում եմ Մալյանի ժառանգությանն ու ապշում. երևի ոչ մի դարում էսքան տաղանդավոր մարդ չի եղել... Երևի ոչ մի դարում էսքան ուժեղ անհատներ չեն ապրել: Ու թվում է ուժեղ անհատները պիտի կարողանային ավելի լուսավոր սոցիում ստեղծել... Իսկ լույսն էս մոլորակի վրա պակասում ա: Մթնում ա շատ արագ, ու ուժեղ անհատը ոչինչ չի կարողանում անել...

Պրոֆեսիոնալիզմ

Լողի մասին հաճախ եմ գրեմ: Եթե գրում եմ:-) 

- Ի՜նչ լավ եք լողում: 

- Չէ, լիքը սխալ եմ անում: Ուղղակի սիրում եմ լողալ: Ջուրն եմ սիրում: 

- Բայց չէ՜, պրոֆեսիոնալի նման լողում եք: 

Վերջին երկու տարվա ընթացքում սա դասական երկխոսություն ա լողավազանում, եթե հաջողացնում են ինձ կանգնած բռնացնել ու խոսելու հավես ունեն: 

Բայց միայն երեկ առաջին անգամ ուշադրություն դարձրեցի էս երկխոսությանը: Պրոֆեսիոնա՞լ: Ձե՞ռ եք առնում... Ու հանկարծ ծակեց. հենց էդ ա.... մեր բացարձակ անհարգանքը պրոֆեսիոնալիզմի հանդեպ... Ու նաև չգիտակցված տգիտությունը մեր իսկ անհարգալիցության մասին: Փաստորեն, եթե ինչ-որ մեկն ինչ-որ բան ավելի լավ ա անում, քան դու, ուրեմն նա պրոֆեսիոնալ ա... Ու էս փնթիությունը, էս անհարգանքն աշխատանքի հանդեպ ամեն տեղ ա... 

Հարցն անգամ պրոֆեսիոնալիզմը չի, այլ շտապողականությունն ամեն «ավելի լավը» համարել վերջնագիծ: Որովհետև «պրոֆեսիոնալ» իմ սահմանմամբ նշանակում ա վերջնագիծ, նշանակում ա հնարավորի սահմանին հասնել: Ու մարդիկ տարիներ, հույզեր, մտքեր, ԱՇԽԱՏԱՆՔ են ներդնում մինչև կա՛մ կհասնեն էդ եզրին կա՛մ՝ ոչ: Եզակիներն են հասնում: Էդքան հե՞շտ ա եզակիի հանդիպել։-) Բայց հեշտության պատրանքը ստիպում ա մի քիչ «ավելի լավը» համար պրոֆեսիոնալ: Չնկատել թերությունները, գոհանալ թերի, բայց եթե ինքդ չես կարողանում անել, ուրեմն, հիմնականում միայն էդ պատճառով լավ արդյունքով...

Կիսատ-պռատ

Ես հա մտածում էի, թե ինչու եմ (ուզում էի գրել «բնազդաբար», բայց իրականում բնազդաբար չէ, այլ միգուցե զգացմունքայնորեն, ենթագիտակցորեն, համահունչորեն, անգիտակցաբարորեն ու տենց... երևի ամենաճիշտն էս պահին «գիտակցաբար իռացիոնալ կերպով») որոշ քաղաքակրթությունների աշխարհընկալումը գերադասում իմից կամ իմի մի մասից. ազնվության պատճառով:

Փոքր ժամանակվանից հիպնոսացած կարդում էի հնդկացիների մասին: Հետո էստեղից-էնտեղից եկան, դեմս կանգնեցին չինացին ու հնդիկը: Ավելի ուշ աֆրիկացին: Իրենք սոցոլոգիա չունեն /դե հա, ո՞նց ունենային, եթե էն ժամանակ հա՛մ մարդիկ էին քիչ, հա՛մ էլ տեղաշարժվելու տեխնոլոգիաները սահմանափակվում էին հիմնականում ձիով, ուղտով ու նման կենդանի ոտքերով/: Հասարակությանը միշտ նայում են ներքևից ու չեն հավակնում այն ճանաչել վերևից: Ես սա ազնիվ եմ համարում, թեև էստեղի ռիսկն էլ վերևից վախն ա՝ համապատասխան հետևանքներով, բայց կյանքը դիալեկտիկ ա, չէ՞:-): Թվում ա, որ մարդն իրենց գիտակցության մեջ ոչ թե վեր ա ամեն ինչից, ոչ թե առանձնահատուկ ա, ոչ թե աշխարհն ա իրա միջով անցնում, այլ ինքն ա աշխարհի միջով անցնում: Եթե ուզում են մարդուն բան հասկացնել, պատմում են մի ուրիշ մարդու մասին: Չեն պատմում մարդկանց մասին, ինչն անում ա արևմտյան հասարակագիտությունը («հասարակության մասին գիտություն» իմաստով:-)): Չեմ թաքցնում, ինձ դեռ բավականին հետաքրքրում ա դա, նույնիսկ էնքան, որ Դուրքյհայմ եմ կարդում հենց էս պահին, փոխանակ արևելյան իմաստության գոհարներից մեկ-մեկ հավաքեմ:

Խառն էլի

Կյանքում մանրուքներ չկան, կան առաջնային ու երկրորդական բաներ: Մանրուք չի ուշանալը: Քթի ծակ չունենալը մանրուք չի, մահացու մեղք ա... Փնթիությունը երկրորդ նման մեղք ա: Փաստորեն, մենք տենց մեղքերի մեջ թաղված էլ ապրում ենք:-)

Էնպես ա ստացվել, վերջերս մի քիչ շատ եմ շփվում մարդկանց հետ ու դառնում եմ ոչ համբերատար: Որովհետև զզվում եմ, երբ քեզանից առաջ գրատախտակն օգտագործած դասախոսն իրենից հետո վզիդ ա փաթաթում իր եսը, երբ 15 րոպե ամբիոնի դռան մոտ կանգած հիմնականում լավ երեխեքից գոնե մեկը չի ֆայմում, որ ախր չկաաաաաաաա էդ մարդը, չկաաաա, կարելի ա, չէ՞ հարցնել, զանգել, գրել, իսկ ավելի լավ ա, գնալ լսարան, մեկ էլ տեսար էնտեղ ա, ոչ թե 15 րոպե կանգնել ու կանգնել...

Մի տեսակ ջղայնացած եմ, չէ՞: Երևի քամուց ա:-) Բայց ասեմ, որ լավ եմ: Որովհետև չնայած համարյա արդեն չէ-ականության հակված որոշմանը, որ Ձյունի մի զանգով շտկվեց դեպի հա, երեկ լաաաաաաավ էր: Երեկ էնքան հավես դեմք տեսա՝ հին ու նոր, որ աշխարհն էլի սկսեց սիրուն պտտվել-պտտվել-պտտվել:-) Բայց ի՜՜՜՜նչ սիրուն ա հայերենը, ի՜՜՜նչ սիրուն ա, երբ երգվում ա հայերեն՝ ջերմորեն, տաքուկ, տառապալից, հանգիստ, ծերունաջահելավարի, կատակով, լացով, ցավով ու սիրով: Ինչպես ցանկացած լեզու, էլի, բայց «կատուն պետք ա մլավի»:-))))))))

Փակագծեր

Ինչ ունեմ ասելու: Չգիտեմ: Եթե երբևէ սնապարծությունս էնքան շատանա, որ տրվեմ ընկերներիցս մի երկուսի հորդորանքին, էս բառից միլիոն հատ ա լինելու ա. գրեթե ամեն նախադասությունից հետո:-) Բայց գիտեմ, որ ոչ մի նոր բան չի ասվելու, անգամ հինն էլ նոր ձևով չի ասվելու (ինչպես ինձանից առաջ տասնյակ տաղանդավոր, հազարավոր շնորհալի ու տասնյակ հազարավոր անշնորհք գրողներ են ասել): Ամեն ինչ ասվել ու շարունակվում է ասվել աշխարհի ու մարդու, կյանքի ու մահվան մասին: Բայց ինչպես միլիոն տարի առաջ (էն ժամանակ մարդ կա՞ր), հիմա էլ մարդը, անծանոթ մարդը շարունակում է հետաքրքրել մյուս անծանոթ մարդուն (մինչդեռ արդեն վաղուց ժամանակն ա հետաքրքրվելու ու ճանաչելու ծանոթ մարդկանց, որովհետև էդպիսիք գնալով շատանում են, ու մենք խառնվում ենք իրար, չենք կարողանում, չգիտենք ինչպես ճանաչել ու սիրել ծանոթներին, որովհետև հազարամյա գեները շարունակում են հրապուրել մեզ դեպի անծանոթը: Իսկ նա, էս անծանոթը, գնալով քչանում ա, ու մենք թակարդն ընկած մկան (Չքաղաքականացնել: Կամ եթե կարող եք էնպես անել, որ մուկն ընկնի թակարդը՝ խնդրեմ: Ես՝ ձեր խոնարհ ծառան։-)) նման դեսուդեն ենք մեզ խփում. իիիիիինչ անենք, ոնց անեեեեենք.............):

Արդեն նկատեցիք. ես սիրում եմ փակագծեր: Ես շատ եմ սիրում փակագծեր, որովհետև փակագիծից ներս կյանքն է: Մարդու, մեկի կյանքը: Դրանցից դուրս ամեն ինչ ունայնություն է: Դե, էնքան էլ չէ, որովհետև դրանցից դուրս կյանքի կմախքն ա: Դրանցից դուրս հենարանն ա: Բայց մարդուն հենարանը երբեք չի բավարարել ու ինքն ի սկզբանե սկսել ա զարդարել հենարանը: Ու ինչպես կասեր մեր Նարուկը, «զարդարունքն» այդ հենց մարդու կյանքն ա: Փակագծի փակերը հենց ուղղեցիր, կլոր այդ գծերը հենց պառկեցրիր, ներսից դուրս ա հորդում մարդու կյանքը: Մարդու, ոչ թե մարդկության: Պուճուր ու մեծ, թշվառ ու հպարտ մարդու կյանքը: Դուրս ա հորդում ու կորչում գնում: Դառնում մարդկության կյանք: 

Փակագծերում պահում ենք ամեն մի մանրունք, որ կարող է դիմացինին մատնել ինքներս մեզ: Մատնե՞լ: Ինչո՞ւ մատնել: Ինչո՞ւ ենք փակվում փակագծերից ներս ու մտածում, որ դուրս գալ նշանակում է մատնել: Չգիտեմ: Բայց էստեղ ես հաճախ բացում եմ իմ փակագծերը: Անգամ մատնության գնով։-)

Թռչելու հեքիաթ

Առավոտ լուսո: Հազիվ լուսո: Դեռ շեկոն կապույտը չէր վառել: Ու շեկոյի  բեկորներից հազիվ մի քանի ժամով ազատված մարմինն ուզում էր դուրս թռչել: 

Դրսում կյանքին նախորդող անդորր էր. անշարժ, լուռ, հովահամ: Դուրսը մեղրածոր ներս առավ իրեն, ու կյանքը մնաց մի ուրիշ դրսում: Տերև չէր շարժվում: Օդը չէր շարժվում: Ինքը չէր շարժվում: 

Շեկոն էր շարժվում: Ծույլ ու մեծ: Հրահուր ու ահագնացող: Վերև ու վերև: 

Սևոյի փռնչոցից ներս ու դուրս ընկան իրենց տեղն, ու կյանքն սկսվեց: Կաաաաամաց հասավ գոմի դռանն ու մեջքը ծագող շեկոյին անելով՝ ճռռացրեց ժամանակի ծանրությունից նվաղած դուռը: Սևոն փռնգացրեց ու ծուռ նայեց իրեն: 

- Սևոոոոոոոոոոոոոոոոո, - քնքշանքով հյուսված ձայնից Սևոն խոնարհեց գլուխն ու անհամբեր սպասեց իր բարևին: 

- Բարև, Սևո: Իիիիի՞՞՞՞նչ կա-չկա, Սևո: 

Սևոն հաճույքից ու դրսի հովից սարսռաց: Ինքն էլ մկների խրախճանքից ճողոպրած թամբով կնքեց վաղեմի, անմեկնելի ընկերությունն ու դուրս եկավ հանդ: Բայց օրը հանդոտ չէր, սարոտ էր: Մտածեց. շեկոյին վերևից կբարևի էսօր: Էսօր վերևների օր ա: Մտածեց ու Սևոյի գլուխն արեց դեպի Կապուտակ: Գյուղի կողքին թիկնած սարը դեռ չէր զարթնել: Սև ստվերած, նոթերը կիտած կանգնել ու չէր հրավիրում: Բայց ինքն էսօր վերևոտ էր զարթնել, դուրսուներս ներուդուրս արած էր զարթնել, Սևոյի համաչափ թափ-թափ-թափիկն էլ տատի պատմած Քուռկիկ Ջալալու հևքն ուներ: 

Սևոն առաջ էր գնում, ինքը՝ վերև: Մինչև հասան քարափի գլխին ու հավասարվեցին շեկոյին: Երեքով թառեցին Կապուտակի թիկնեղ ուսերին ու ամեն մեկն իր ներսուդուրսը գտած նայում էր հեռուն՝ կա՛մ ներսից, կա՛մ դրսից, ո՞վ իմանա: Ու էսպես երկար պիտի հայեին, եթե հանկարծ երկինք չպատռվեր Հազարան Բլբուլի թևերից պոկված հազարան գույներով: Աշխարհ հանկարծ դարձավ նախշուն: Աշխարհ դարձավ գիժ: Ինքն ու Սևոն, Շեկոն ու Կապուտակն էս գունավոր գժությունից կյանքի հոտ առան ու հնությունից խունացած ներսուդուրս լսվեց գույներով: Շատ գույներով....

***

Բաաաաա, էստեղ հեքիաթը կանգ առավ, մինչև կգա, ասեեեեենք, սողալու հեքիաթը:-)

"Listening is loving"

Էնպես ա ստացվում, որ լսելու մասին մտքերն ինձ սիրում են հյուր գալ: Ու ավելի ու ավելի հաճախ: Որովհետև մարդկանց մեծ մասը լսել չի կարողանում, իսկ ես, որ մի ժամանակ լսող էի, ավելի ու ավելի քիչ բան եմ սկսում գտնել՝ լսելու արժանի:-)  Ու դառնում եմ չլսող: Կամ էլ «ծերանում եմ, Պարույր Սևակ»:-))))

Բայց ինչ էի ուզում ասել. էդ նոր պուպուշ բառերից մեկը, որ մտել ա իրեն հումանիստ համարող մարդու բառապաշար՝ էմպատիա, ապրումակցում, կամ ինչպես մեր տատերն ու պապերը անհիշելի ժամանակներից կոչել են «ուրիշի կոշիկների մեջ մտնել» կամ «քեզ մի պահ դիր իրա տեղը», իրականում լսելու մասին ա: Որովհետև ուրիշի կոշիկներում հայտնվելը չի նշանակում ուղղակի ՔՈ ոտքերով մտնել ՈՒՐԻՇԻ կոշիկների մեջ: Էդ նշանակում ա, քո ոտքերը դարձնել ուրիշի ոտքեր ու մտնել: Երբ լսում ենք մարդուն, միանգամից լսածը տեղավորում ենք մեր աշխարհում ու գնաց. պատասխան ա, որ տալիս ենք: Որը նշանակում ա մի բան. չենք լսում: Եթե իսկապես լսում ես, գրեթե անհնար ա միանգամից պատասխաններ գտնել: Ինչո՞ւ:

Երեկ մի պահ լամպը վառվեց. լսելն աշխարհի ամենահետաքրքրիր բան ա, լսելը մետամորֆոզ ա: Դու կերպարանափոխվում ես: Դու քո աշխարհը մի կողմ ես դնում, դու հայտնվում ես ուրիշի աշխարհում ու սկսում հասկանալ էն, ինչ ասում ա մարդը...Դու դառնում ես ինքը...դու լսում ես ոչ միայն էն, ինչ ասվում ա էս պահին, դու դառնալով ինքը, սկսում ես գիտակցել կամ դրանից էլ անդին, թե ինչու, ինչպես ա մարդն եկել նրան, ինչ հիմա ասում ա քեզ։ Ու հետո հետ ես գալիս ինքդ քեզ: Ո՞նց ա հնարավոր միանգամից պատասխան ունենալ...Ու ինչպե՞ս ա հնարավոր միշտ պատասխան ունենալ... Եթե էս ընթացքը չկա, չկա լսել: 

Էնքանով, որքանով... Դժվար ա: Բայց ի՞նչն ա հեշտ էս աշխարհում, եթե հիմար չես: 

P.S. Երեկ էս հավես կինոն նայեցի, երբ լամպն սկսեց շաշ-մաշ լույս տալ:-) 

Hector and the Search of Happiness

Մտածել մտածելու մասին

Իմ Բըրդ(ու)մենի անունը տեսնես ի՞նչ ա:-)

Անունը չգիտեմ, բայց լրիվ մարկեսյան դեմք ա. հաճախ սպիտակ ԲԱԼԱԽՈՆ-ով գլխիս նստած:-)))))) Ու մեկ-մեկ շատ ծիծաղելի ա, երբ փորձում եմ իրեն էդտեղից իջեցնել ու լռեցնել: Մի պեռվել ա պեռվում, մի թևերը թափ ա տալիս, թե, «բա որ ես չլինեմ, ո՞նց ես գլուխդ գովելու: դու ո՞վ ես եղած ընդհանրապես («լինելու» մասին էլ բավականին ոչ թափանցիկ, սպառնալից ակնարկներ ա նետում, որ ճիշտն ասած քիչ մը ցավոտ են, բայց դե...)» ու սենց: 

Ինքն իր սպիտակ կարլսոնյան սավանով շատ ա սիրում լոգարանը, հատկապես լողավազանի լոգարանը: Ու չի էլ թրջվում անտերը: Էդ ժամանակ մեր երկխոսություններն ուղղակի հանճարեղ են: Տո ինչ երկխոսություն. սոլոլոքի: Ես չկամ, ինքն ու իրա բալախոնը: Բայց ես դեմ չեմ: Բացարարձակ, նույնիսկ կողմ եմ, որովհետև միևնունն ա, հեղինակային իրավունքն ամբողջությամբ իմն ա, ինչքան էլ ինքն իմ գլխավերևում թևահարի (ամեն ինչ իր գինն ունի, է՜հ): 

Մենք լոգարանից դուրս ենք գալիս խառը-խշտլիք (թու, ինչ էլ անդուր բառ ա...) մտքերն ամուր, կուռ թելերով իրար կապած: Ու սա կարկատան չի: Ընդունում եմ Կոկո Շանել էլ չի, բայց սենց մի տեսակ լավ ստացված ինդիփենդընթ մուվիոտ մտքարան ա: 

Օրինակ՝ մի երկու շաբաթ առաջ լավ ընկերներից մեկը մի սևուսպիտակ պատմություն պատմեց էն մասին, թե ինչպես են փորձել մեծապետական նկրտումներ խաղացնել փոքր հայերի մոտ ու ոնց ա էդ փոքր հայերից մեկը էնպես արժանապատվորեն պահել իրեն, որ մեծապետական պուճուրները չեն իմացել գլուխները ուր կոխեն: Լսեցի, հուզվեցի, անցավ-գնաց: Եկավ «մի երկու օր առաջը» ու մի հոդված կարդացի անհասկանալի, նորամուծված «ապրումակցում» երևույթի մասին: Ու հաջորդ օրը պետք ա մի բան գրեմ մի բանի մասին, որից գիտակցաբար գաղափար չունեմ: 

Տխուր-տրտում նստած նայում եմ դիջիթըլ-միջիթըլ անկապ տեքստերին, մեկ էլ սպիտակ բալախոնս  ոտքը ոտքին ա գցում գլխիս վրա ու թևերով հո չի կապում մեկը մյուսին. էս երկուսն իրար, սրանք մանկությունից մնացած ինչ-որ իդեալիստական հասկացությունների, էս ամբողջը՝ իմ վերջին ձեռքենումներից՝ Օքամի սրագույն սայրին ու արդեն գիտեմ ինչ եմ անելու: 

Շատ ծիծաղելի ա իմ բալախոնը, բայց շատ սիրելի:-)

Վանաձորյան ուրվականներ

Ուրեմն, հին Կիրովականի, նոր Վանաձորի, բայց շատ հնոտ ու հավես ԿիրովականաՎանաձորյան 90-ականներին կառուցված հերթական մի անկապ բարձրահարկի ութերորդ հարկի չորս բնակարաններից մեկում ապրում ա մի ուրվական: Դամավոյ: Հանգիստ կարելի ա օտարամոլ բառ օգտագործել, քանզի-վասնզի պատմությունն այս սկսվում ա օտարամոլության տիրապետության ծաղկուն Ոսկեդարում՝ զարմանալի 80-ականների սկզբին, երբ սովետական խրոխտ գաստրոնոմա-հանդերձանքային ստվերն աճում էր իրական շուկան մի քանի անգամ գերազանցող տեմպերով:

Անփոխանցելիություն, Մարս ու Վեներա

Անգլիաներում սովորելու ժամանակ հետաքրքիր հասկացություններից մեկն էսպես կոչված tacit knowledge-ն էր, որ սկզբում էնքան էլ գլխի չէի ընկնում, թե որն ա, իսկ հետո, երկար, խուճուճ-մուճուճ հոդվածներից մի կերպ պեղեցի շատ հեշտ մի սահմանում. էն ինչ սովորում ես ինքնուրույն, բոլոր հստակ ձևակերպված կանոնները մի հատ միջովդ լաաավ անցկացնելով ու քոնը դարձնելով, սխալվելով ու որոշակի ժամանակահատվածում էդ սխալների վրա սովորելով ուրույն ճշմարտություններ ու հմտություններ: Ու ամենակարևորը՝ քոնը դարձնելուց հետո հենց փորձեցիր հետ տալ, այսինքն նորից հանրամատչելի դարձնել էդ գիտելիքը, չի ստացվի:-) 

Բայց մեր ժամանակներում էս «թաքուն գիտելիք» կոչվածը հանրամատչելի դարձնելու փորձերն ուղղակի մարդուն հունից կարող են հանել: Նորմալ մարդուն:-) Էս ամբողջ Mars-Venus, ինչպես ճիշտ որոշում կայացնել տասը քայլով, ինչպես, ինչպես ու ինչպես գրքերը էդպիսի անհաջող փորձ են՝ հանրայնացնելու հանրայնացման չենթակա գիտելիք ու հմտություն: Սկզբից չէի հասկանում, հիմա՝ գիտեմ:-) Երբ կիսագրագետ, անգամ գրագետ մարդը, փորձում է իր մի վայրկյանի փայլատակումը՝ նշանակալից կամ ոչ, մի քանի ժամանոց, երկարաժամկետ, անգամ անժամկետ գիտելիքի ու հմտության վերածել, ծիծաղելի ու փուչ  բան ա ստացվում, որովհետև դա ձեռք ա բերվում յուրովի, դրա ձեռք բերման ճանապարհները հաճախ անիմանալի են, ժամանակահատվածն էլ անորոշ. մի հինգ տարի կարող ա տառապես մի պուճուր բանի վրա, բայց հինգ վայրկյանում դա ստացվի... ու վերջ: Միստիկ բաներ չեմ ասում, միստիկա չկա, ուղղակի էնքան ինտուիտիվ ա, էնքան գործոնները շատ են էդ ուրույն ճանապարհին, որ հենց դրանք փորձում ես սահմանել, ամենաէականը, «թաքունը» փախչում-թաքնվում ա ու մակերեսին մնում ա ծանծաղ, ոչինչ չասող բլա-բլա: Չէ, որ նույն գետը մտնելն անհնարին ա:-)

Լավագույն դեպքում, կարելի է փորձել մի կամ երկու «աշկերտ» պահել, ավելին՝ պետք չի, էլի:-( 

Թաքունության հիմնարար սկզբունքը՝ մարմնի ու մտքի ներքին, զուտ անհատական համահնչունությունն ա, ու էդ իսկ պատճառով դա ուրիշին խոսքով փոխանցելու ջանքերը զուր են: 

Շարադրություն գարնան մասին

Մի օր պետք ա, չէ՞, չհիասթափեցնել շարադություն փնտրող երիտասարդներին:-)  Այ, որ էսպես գրեն garnan masin sharadrutyun, գուգլն իրենց փոխարեն հայրենասիրություն անի ու հայատառ շարադրություններ բերի: 

Գարնան մասին շարադրությունը, ժողովուրդ ջան, աղբ ա, ինչպես կասեր Յոսարյանը: Որովհետև ոգի չունի: Սրա մասին հետո կգրեմ, հիմա ուղղակի էսպես հիշեք:

Ժողովուրդ ջան, որ սա գտնեք, ուրախանաք, կարդաք ու տխրեք, որ արտագրելու բան չգտաք, դպրոց գնալու ճանապարհին մի հատ լսեք, թե գյուղը կամ քաղաքը ձեզ ինչ են ասում: Ի՞նչ գույներով ու բուրմունքով են խոսում ձեզ հետ: Ինչ նոտայով են փսփսում կամ գոռգոռում: Ի՞նչ են պատմում: Քանի՞ չլսված պատմություն են սվսվացնում քամին, վազանցող մեքենան, մուրացիկ տատն ու բողբոջած ծառը: 

Քանի՞ չպատմված պատմություն կա գարնանային օդում: Ձեր մոր մասին: Ձեր հոր, տատի ու պապի մասին: Անկապ ու կապված հարևանների ու դասարանցիների մասին: Երբևէ հարցրե՞լ եք ձեր մորը, թե տասներկու տարեկանում իր գարունն ինչպիսին էր: Իսկ տասնվեցո՞ւմ: Մի օր էլ որ դասից տուն գաք ու մամայի սարքած համով ճաշն ուտեք, հիշեք, հարցրեք: Ու իր պատմությունից կառնեք գարնանային արևի դողդողացող, անհամարձակ ջերմությունն ու վայրի անձրևի սթափեցնող թարմությունը, գարունօրվա գժությունն ու նորի՝ հանգիստ չտվող մարմանջը: Դասից տուն ճամփին կանգնեք ու նայեք ծառին, կանաչ խոտի վախվորած գլխիկին, անհամեստ ճնճղուկներին ու անհագուրդ հողին:

Ու էլ գուգլ չեք անի՝ «գարնան մասին շարադրություն»: Կնստեք, գրիչը սիրուն ձեռներդ կառնեք ու կգրեք ձեր շարադրությունը ձեր գարնան մասին, որ տասնյակ, հազարավոր գարունների համուհոտն ունի: Ու ձեր շարադրությունն արդեն աղբ չի լինի, քանի որ փոխ կառնի ձեր ոգին: Լավ, մի մասը:-)

Ֆուտուրիստական սցենար

Երեկ Վահանը սենց մի հոդված ուղարկեց նոր սերնդի մասին, որը սիրում ա իր սեքսուալ կյանքն անգամ «կիսել» օնլայն: Դե որ կարդում ես, ուզած-չուզած սկսում ես մտածել: Մտածում եմ, ի՞նչն ա մեր դարում մնացել անհատական, ներքին,  «ես ու ես»: Կիսում ենք մեր խոհերը, հույզերը, մտքերը: Ավանդական երեկոները տեղափոխվել են 24-ժամյա հարթակներ՝ բլոգեր ու սոցցանցեր, չեթեր ու ի-մեյլներ: Եթե առաջ կարդում էիր, մտածում, քայլում, դիտում, հետո ընկերներով հավաքվում ու խոսում էդ ամենի մասին, ու մենակ էդ խոսակցության ժամանակ կարող էիր հավաքված մտքերն ու հույզերը հանրայնացնել, հիմա անդադար հոսք ա նման խոսակցությունների: Ու թաքուն անկյուն չի մնացել: «Ես ու ես»-ի անկյուն ու ժամանակ չի մնացել, չկա: Թե՞ չափազանցնում եմ: Առաջ սիրում էի բլոգ գրել, որովհետև մտածում էի, իմ մտքերն էին, ոչ տաղանդավոր, ոչ յուրօրինակ, բայց ամեն մեկի ձևավորումը մի կյանք էր: Հիմա ես ինքսզինքս մտածելու համար պետք ա բլոգ չկարդամ, ՖԲ չմտնեմ (դե ես շատ տարրական յուզըր եմ): Էս հլա էստեղ, բա մարմի՞նը:

Ամոթը մարմինը երկար ա հետ պահել կիսելուց: Բայց էլ չի ստացվում:-) Իմ սերունդը մեծացրել ա մարմինը մնացած բաներից գրեթե լրիվ առանձնացրած:-) Նորն էդպիսին չի: Նորի մոտ քանի որ մտքերը, հույզերն ու զգացմունքները նյութականցվել են ու նյութականացվում են սրընթաց տեմպերով (բա ո՞նց չի նյութականացվում, հլա մի հատ ստատուսները նայեք, տառերն էլ են նյութ, նյո՞ւթ չեն, նկարը նյո՞ւթ չի, բազմիմաստ բազմակետերը նյո՞ւթ չեն), մարմին-ոգի գիծը կարծես թե անհետացել ա: Ու երևի դրա համար էլ կիսում են: Ամեն ինչ:

Նյութը ժամանակին պայմանավորում էր մեր համայնքները: Օրինակ՝ կռվել իմացողը դառնում էր որսորդ, հիմա էլ՝ վարձու զինվոր: Բան ստեղծողն՝ արհեստավոր: Բառ ստեղծողները քիչ էին ու երբ ստեղծում էին, էնքան բան-նյութ կար դրա տակ, որ ինքնըստինքյան ստեղծագործությունը դրանից վեր էր ու դրանով էլ նյութ չէր: Հիմա շատացել ենք ու էնքան բառ ենք ստեղծել, որ հիմա պետք ա սկսենք համայնքների վերաձևավորումն ու նորերի ստեղծումը: Եթե առաջ ու հիմա վենգերյան community of practice-ն ի մի էր բերում բան ստեղծողներին, վաղն էդ պռեքթիսը լինելու ա նյութ դարձած արժեքի դավանանքը: Էլ պոլիամորիստ, էլ նատուրալիստ, էլ ագրոկուլտուրիստ: -իստային համայնքներ են ձևավորվելու, որ պիտի սովորեն իրար հետ ապրել, թե չէ մարդկությունը կվերանա:-)

ա դե եսիմ է

Ես մեկ-մեկ մտածում եմ, թե ինչ հասարակությունում կուզենայի ապրել: Որտեղի մասին շատ չեմ մտածում, որովհետև էնպես ա ստացվել, որ ես տեղից կախվածություն չունեմ... Շատ ունեմ սիրելի տեղեր: Բայց ես գնալով «անշարժունակ» եմ դառնում: Հոգեպես:-) Ուզում եմ ծանոթ դեմքեր, ծանոթ շենքեր, ծանոթ գործողություններ: Սովորաբար: Որովհետև ոչ սովորաբար, երբ շարժման մարմանջը բռնում ա, ի՛նձ արդեն բռնել չի լինում, ու ես անկապ կսկսեմ շարժվել՝ անկախ ամեն ինչից:-) 

Բարի: Չգիտեմ էդ ինչ ա, բայց էնպիսի բան ա, որ մարդու դեմքին ժպիտ ա բերում, երբ մարդը հանդիպում ա ուրիշ մարդու: Երբ անծանոթ մարդիկ ստիպված են միմյանց ներկայությանը դիմանալ, դա անում են ժպտալով, օրինակ՝ ավտոբուսում, խանութում, թատրոնում:

Աշխատասեր: Որ մարդիկ սիրեն աշխատել ու աշխատեն: Որ օրվա վերջում թե՛ ինքը, թե՛ կողքինը ժպտան, ինքը՝ հոգնած ու բավարարված, կողքինը՝ գնահատող ու երախտապարտ:
Վերջերս Երևանում մի գովազդ տեսա, սարսափեցի. «Մենք ձեզ չենք սովորեցնում աշխատել: Մենք ձեզ սովորեցնում ենք վաստակել»... ինչ ասեմ, ասելու բան չկա...

Հետաքրքրասեր: Որ գնաս գրադարան, լիքը մարդ լինի: Որ ընդհանրապես գրադարան լինի... Որ կինոթատրոններ լինեն, որտեղ ամեն մարդ ֆիլմ կընտրի իր նախասիրությամբ: Ու ֆիլմերը կլինեն բնօրինակով, բայց հայերեն տիտրերով: Որ «կլուբներ» լինեն, որտեղ մարդիկ հավաքվեն, անծանոթ մարդիկ, ու խոսեն, պատմեն, կյանքից, դեսից-դենից, ջահելները գան, լսեն, հետո գնան իրանց գժական ջահելությունն անեն:

Ուրախ: Որ տարին մի կամ երկու անգամ մարդիկ իրենց ազգային տարազները հագնեն ու դուրս գան փողոց: Երգեն, պարեն, զրուցեն, քայլեն ու ժպտան իրար: Որ փուչիկ չլինի: Ախմախ պալստմասսե դեկորացիաներ չլինեն: Որ մարդիկ իրենց ձեռքի աշխատանքները ցույց տան անծանոթներին, ոչ միայն ծանոթներին: Որ երաժշտություն լինի կախված օդում: Որ երբ  մարդիկ տխուր լինեն, բացեն իրենց պահարանները, նայեն իրենց տարազներին ու ժպտան՝ ուրախ ու ջերմ տոնի ակնկալիքով:

Գթասիրտ: Հավասարությունը միֆ ա, գթասրտությունը՝ հնարավոր: Որ մուրացիկ չլինի փողոցում: Մարդը եթե չի կարողանում ապրի, կարողացողն իրեն օգնի. ապաստարաններ լինեն, որտեղ անկարողները կապրեն, կսնվեն ու դրա դիմաց կաշխատեն՝ կմաքրեն: Մաքրել կարող են շատերը, անգամ եթե չեն կարող, հնարավոր է սովորեցնել...Երբ դուրսը մաքրում ես, կեղտը ներս չի լցվում, նույնիսկ եթե ներսը դատարկ ա...

Մեկ-մեկ ինքս ինձ պետք ա հիշեցնեմ, որ ինչ-որ բան եմ ուզում:-)

Փոքրիկ տարօրինակություններ

Մի քանի օր առաջ ինչ-որ քննարկում էր, որի ընթացքում ինձ հանկարծ բռնացրեցի էն մտքի վրա, որ էս կամ էն զրուցակցին սկսում եմ լսել, եթե ձայնի «երանգն» ինձ դուր ա գալիս: Ի նկատի ունեմ հաճույքի ու համաձայնության խառնուրդը, կամ էլ ուղիղ դրա հակադարձ համեմատականը, որ մի տեսակ ոչ մի տեղից ու ակամա ձևավորվում ա՝ հուզականորեն գունավորելով հաղորդակցային պրոցեսը: Թե չէ հակառակ դեպքում լսում եմ էլի, հենց-նենց:-) 

Ինչո՞ւ հանկարծ միայն էդ քննարկման ժամանակ նկատեցի էս «տարօրինակությունը». մինչև սկսելը մի քիչ ուշացումով մի կին մտավ ներս՝ փոքրամարմին, ժպտադեմ, մի տեսակ ամոթխած, իսկ պահվածքում՝ համակրելի անազատություն: Շշուկով մի քանի անգամ ներողություն խնդրեց ուշացման համար ու փորձեց տեղավորվել վերջին շարքերում: Կազմակերպիչների հորդորին մոտենալ հիմնական սեղանին, սկզբում ժպիտով մերժեց: Մի քիչ էդպես նստեց ու հետո տեղափոխվեց ամենամոտ աթոռին՝ տնօրենի կողքը:

Ինքը խոսեց գրեթե վերջում: Սկսեց համոզված, հանգիստ, մի մեկ-երկու րոպե անց աստիճանաբար էդ հանդարտությունն ալեկոծվեց ու վերածվեց բուռն, կրքոտ ելույթի: Սկիզբը դեռ լավ էր: Բայց մեկ էլ էդ կրքոտ խոսքի մեջ ականջս անսպասելիորեն սկսեցին ծակել գրեթե հիստերիկ, ճվճվալու կրեշենդոյին համարժեք նոտաներ: Անսպասելիությունից սկսեցի ակնդետ էդ կնոջը նայել՝ համոզվելու, որ ակնաջս չէր խաբում: Ախր կարճատես լինելով՝ ինձ օդուջրի պես պետք է մարդուն տեսնել, երբ նա խոսում է, որպեսզի ամեն ինչ լսեմ:-) Լողավազանում երբ ինձ են դիմում, չեմ հասկանում, որ ինձ են դիմում, քանի որ չեմ տեսնում դիմողին:-)))

Ինչևէ, էդ սուր, ճղճղան նոտաներից մի տեսակ եղա: Էդ սրությունն էնքան անհամահունչ էր նախկին տպավորությանս հետ, որ մի քիչ ավելի խորը նստեցի աթոռի մեջ, անհարմարության զգացողությունից հարմարավետայնության մեջ թաքնվելու միգուցե ենթագիտակցական մղումով: 

Ինձ համար ամենասարսափելի բաներից մեկը կյանքում, ամենատգեղ թերևս, իսկ դա էն ա, ինչից ես վախենում եմ ֆիզիկական վախով, կեղծիքն ա: Ու էդ կրեշենդոն հուշում էր, որ հանդարտությունն էդ կնոջ «եսի» մեջ մի տեսակ անհարիր էր: Չէ, կիրքը սովորաբար բարձաձայն երևույթ ա, հարցը դրանում չի: Բարձրաձայն ա, բայց ճղճղան չի կիրթ մարդու մեջ: Ճղճղանն իր տեղն ունի, հարցը լավուվատը չի, հարց ձևն ա, ձևացնելն ա...

Բայց դե մարդն ապրում ա իր համար, համոզված լինելով, որ շատ էլ ճիշտ ա ապրում, գրագետ մարդ ա, ինքն էլ իրեն լավ ճանաչում ա: Ինչ եմ քիթս խոթում ինձ չվերաբերող հարցերի մեջ: 

Եսիմ, որովհետև վերաբերողներից գլուխ չեմ հանում ու դա հավես չի...

Ժողով-մողով

Անցյալ շաբաթ մասնակցում էի գիտաժողովի: Թեման՝ սոցիալական կապիտալը: Թեմայի մասին բան չեմ ասի, բայց ընդհանուր ակադեմիական մշակույթի մասին կասեմ: Կազմակերպիչը ՀԿ էր, ու որ ճիշտն ասեմ, չգիտեմ համալսարանական գիտաժողովներն ինչպիսին են: Շատ կուզենայի իմանալ ու հուսալ, որ տարբեր են: 

Գրքերի ու կինոյի ու պատմությունների ու սիրո մասին, կամ էլի սահմանների մասին

Եթե բախտներս բերի ու դպրոցում մեզ աշնան փոխարեն առաջարկեն շարադրության գրել սիրո թեմայով, բոլոր աշակերտներն էսօր մի հատ գուգլ կանեն, որ մի լավ  ասացվածք գտնեն նախաբանի համար ու, գտնելով, կամփոփեն. «Մինչ օրս ոչ ոք չի կարողացել սահմանել սերը»: 

Է, հա, չեն կարողացել, բայց լիքը տաղանդավոր ու անտաղանդ փորձեր եղել են: Ահա ևս մի անտաղանդություն՝ 38-ում ես դա սահմանում եմ էսպես՝ «Հենց կարողացար ասել, թե ինչու ես սիրում որևէ մեկին, ուրեմն էլ չես սիրում, «հավանում ես» (չակերտներով, որովհետև ուղղակի խոսքի մեջբերում է:-))»

Բայց ինչ եմ ուզում ասել. որ դարերի միլիոնավոր փորձերն էսօր ամփոփվել են կինոյում՝ կարճ, երբեմն չափազանց գեղեցիկ, բովանդակալից (դե որ ասենք միջինում 70 տարին փորձես տեղավորել 1:30 ժամում, ահագին բովանդակալից կլինի՝ հանի հերթերը, տրանսպորտը, խոհանոցը, գործի տեղը պատճենահանելն ու նման այլ մանրմունր, աննշանակալից իրադարձությունները քո կյանքից, դու էլ կզարմանաս, թե ինչ բովանդակալից կյանք ես ապրել:-)): Հետո «հեռատուտուցն» (© Հատուլիտ) անջատում ես ու փորձում նույն էդ 1:30 ժամն ապրել ասենք մի հինգ տարում: Գրքերի ու պատմությունների հարցը մի քիչ այլ ա, բայց սկզբունքը պարզ ա, չէ՞՝ քեզ մատուցվում ա սերուցք: Պարզ ա, չէ՞, թե ինչու ես վերջում դառնացած բացականչում՝ «Ռոմանտիկա չկա»: 

Չի էլ կարող լինել, եթե ուղեղդ կինո-գրքա-ուրիշային պատմություններով լցոնված տոլմա է: Տեղ չի մնում գնահատելու էն, ինչ խաղողի թփից դուրս ա: Պետք ա թփի մեջ տեղ բացել, բաղադրության փոփոխություն անել: Պետք չի կինոյի տղայի ու աղջկա նման իրար ձեռք բռնել ու խորաթափանց միմյանց աչքերի մեջ նայել՝ ջերմ, զգլխիչ ռոմանտիզմից արբենալու համար: Կարելի է պարզապես քայլել Ներվիոնի ափով, զգալ գետի զով հոսքը, կարմիր տերևների գեղեցկությունը ու կողքիդ տղամարդու առկայությունը: Վերջ, ռոմանս ա: Պետք չի էդ զբոսանքն աղտոտել մոմի լույսի տակ մատուցված հազվագյուտ ութոտնուկի չանչերից պատրաստված ընթրիքի մասին երազելով: Կարելի է անմարդ կանգառում հանգիստ հացուպանիր ուտել՝ սպասելով հաջորդ ավտոբուսին ու հերթական պատառի հետ ժպտալ կողքիդ տղամարդուն՝ ռոմանս է, էն էլ ինչպիսի... 

Գրքերը, կինոն, ուրիշների պատմությունները ոնց որ ձեն բուդիզմի ուսուցիչը՝ ուղղորդում են, բայց ամեն օր փետով մի հատ էլ հասցնում են կատարիդ՝ թե գտիր ՔՈ ճամփան ՔՈ իրականության մեջ: 

Բա, սիրելի ու սիրուն ընկեր ջան:-)  Քչփորի:-)